Kerncentrale bij Doel, vlak bij de Nederlandse grens.

Het vakblad De Ingenieur roept het al jaren: stap af van het kernenergietaboe en het klimaat vaart er wel bij. Afgelopen zondag gooide op tv ook Arjen Lubach de knuppel in het hoenderhok. Dat ook VVD-voorganger Klaas Dijkhoff voor kernenergie pleit is niet zo vreemd. De VVD heeft nooit het geloof in kernenergie verloren. Ik denk dat het nieuwe pleidooi voor kernenergie grote onzin is. Zelfs gevaarlijke onzin. Inderdaad, ik was en ben een verklaard tegenstander van kernenergie, maar zelfs als ik dat niet zou zijn zijn er, denk ik, dat er goede argumenten zijn waarom kernenergie geen oplossing biedt. Er zijn simpeler oplossingen: loos de auto en eet geen vlees meer.
De onderwerpen die Lubach zondags aansnijdt, snijden, wat mij betreft, meestal hout, maar afgelopen zondag sloeg hij behoorlijk de plank mis. We gaan het niet redden met alleen wind- en zonne-energie stelde hij. We moeten wel kernenergie gebruiken. Vervolgens ging hij na welke grote nadelen er aan kernenergie worden toegeschreven en wat daarvan in de praktijk is overgebleven: weinig.
Eigenlijk het enige probleem dat hij signaleerde was het hoogradioactieve afval dat nog tot in lengte van jaren veilig moet worden opgeborgen. Dat valt reuze mee, vond Lubach, want de hoeveelheid hoogradioactief materiaal dat er ontstaat is minimaal. Hij had het, dacht ik, over appels (ik ga het nog eens nakijken).
In zijn verhaal ontbraken een aantal belangrijke zaken. Zo had hij het niet over de belachelijk grote hoeveelheden energie die de bewoners van de rijke landen gebruiken. Dat is volgens mij ook de hele kern van het klimaatprobleem. Daar valt een hoop te bezuinigen en daarmee wordt het inzetten van kernenergie al een stuk minder noodzakelijk.

Auto’s

Waarom verplaatsen we ons in apparaten die zo’n tien keer ons gewicht bedragen en die een bedroevend laag energetisch rendement hebben? En nee, elektrische varianten zijn geen oplossing want, verhoudingsgewijs, nog zwaarder door de batterijen. En waarom eten we dode dieren? Dat is slecht voor de dieren en voor het milieu en klimaat.
Een tweede mijns inziens belangrijk aspect dat Lubach helemaal ongenoemd liet is de uraniumwinning, terwijl hij wel inging op de, inderdaad, verwoestende en dus bezopen bruinkoolwinning in Duitsland. Uranium schijnt niet schaars te zijn, maar komt nergens in geconcentreerde vorm voor. Daar komt bij dat van het gewonnen uranium slechts een klein deel (0,7%) bestaat uit de gewenste ²³⁵U-isotoop. Er moeten dus om die isotoop te winnen grote hoeveelheden erts gedolven worden. Van die winning knapt de aarde net zo min op als van andere dagmijnbouw.

De hoeveelheid hoogradioactief afval valt volgens Lubach wel mee, maar je moet er dan wel rekening mee houden dat de hoeveelheid afval toeneemt met het aantal kerncentrales. Borssele levert 3% van de stroombehoefte in Nederland (niet van de energiebehoefte). Dan hebben we het nog niet eens over het ontmantelen van uitgediende kernreactoren gehad.

Bouwtijd

Wat mij betreft het sterkste argument tegen het denken aan kernenergie als enige oplossing (wat dus niet zo is) is de tijd die het zal nemen om al die benodigde kerncentrales te bouwen. In Finland zijn ze al dertien jaar bezig met de bouw en aansluiting van een kerncentrale op het stroomnet. Misschien is dat geen goed voorbeeld, maar het lijkt toch niet onwaarschijnlijk dat het plannen, ontwerpen en bouwen van een kerncentrale zo’n tien jaar zal duren. Als het al een medicijn is, dan is het een medicijn dat vele jaren na de diagnose kan worden toegediend en het gaat niet om één maar om honderden kerncentrales die in hoog tempo uit de grond zullen moeten worden gestampt met alle risico’s van dien. Is die bouwcapaciteit er? Hoe zit dat dan met de benodigde brandstofstaven en nog zo wat vragen.

Ook de Volkskrant lijkt zich bekeerd te hebben. In ieder geval is wetenschapsredacteur Maarten Keulemans voorstander. Keulemans werkte ooit bij een blad van het ingenieursbolwerk Delft en daar waren ze altijd al voorstanders.
De  Volkskrant zet de voor- en nadelen uiteen, zegt die krant, maar zwakt meteen ook de nadelen af zoals de uitputbaarheid van uranium. Een belangrijk argument voor is voor de Volkskrant dat het VN-klimaatforum kernenergie als onontbeerlijk lijkt te beschouwen voor het behalen van de klimaatdoelstelling (minder dan 1,5°C of ten hoogste 2°C opwarming). Dat voorziet in een in zijn 85 scenario’s gemiddeld een verdubbeling van de bijdrage van kernenergie in 2050: van 2% naar ruim 4%. De Volkskrant noemt alternatieven voor de inzet van kernenergie tot aan het wat onrealistische afvangen van kooldioxide, maar een voordehandliggende ‘energiebron’ energiebesparing komt daar niet in voor.
Het Planbureau voor de Leefomgeving bekeek dit jaar nog hoe de Nederlandse CO₂-reductiedoelstellingen voor 2030 (49% minder uitstoot) kunnen worden gehaald. Een extra kerncentrale zal de komende tien jaar geen bijdrage kunnen leveren aan die doelstellingen, stelt de krant. Kernenergie is volgens het planbureau voor Nederland ook niet noodzakelijk.

Gewoon niet aan beginnen, zeg ik dan, ook niet elders. De snelste en goedkoopste weg naar minder broeikasgasuitstoot is energiebesparing. Dat woord lijkt uit die hele discussie verdwenen te zijn. Is dat omdat dan de individuele burger ook in actie moet komen? Zeg het maar…

Bron: o.m. de Volkskrant