De verschillende winplaatsen en soorten steenkool in de VS (afb: Bridget Scanlon et al./Coal Science & Technology)
Veel zeldzame aarden te winnen uit kolenas
Beantwoorden
Pesticiden de pest voor 70% van de wilde bijen
Een pompoenbij (Peponapsis pruinosa) (afb: WikiMedia Commons)
Het is al jaren een welles/nietes-verhaal de kwestie of bestrijdings-middelen slechts zijn voor bijen. Nu (weer?) komt een onderzoekster met een alarmerend verhaal: pesticiden zijn de pest voor 70% van de wilde bijen. Dat is natuurlijk niet onbelangrijk voor een sector (de landbouw) waarvoor bestuiving een bestaansvoorwaarde is. Volgens Sabrina Rondeau van de universiteit van Ottowa (Can) zullen de normen voor het veilig toepassen van bestrijdingsmiddelen moeten worden aangepast om de belangrijke bestuivers te beschermen. Lees verder
Oude batterijen opwerken met een beetje citroenzuur
Het bescheiden citroenzuurprocédé (onder) vergeleken met twee andere opwerkingsprocessen (afb: Guangmin Zhou et al./Angewandte Chemie)
We moeten naar een kringloop-samenleving. Als we de aarde (en onszelf) niet willen ontrieven, dan is afval in de nabije toekomst verboden. Net zo min als er onkruid is, is er afval. Nu schijnen onderzoekers een simpel idee te hebben gekregen om de elementen van opgebruikte batterijen weer voor hergebruik klaar te ‘stomen’ met maar een ‘hulpmiddel’: citroenzuur. Dan zou 99% van de in de batterij gebruikte stoffen zoals lithium, nikkel, kobalt en mangaan weer ‘als nieuw’ te gebruiken zijn. Lees verder
EU keurt lecanemab goed als Alzheimerremmer
Ondanks de niet al te florissante klinische proeven met het middel is lecanemab goedgekeurd voor toelating in de EU door het Europese medicijnenagentschap. Reden is waarschijnlijk dat er nog steeds geen geneesmiddel of -wijze voor de ziekte bestaat. Lees verder
‘Bietenkleurstof’ zou waterbeertjes ‘ongevoelig’ voor radioactiviteit maken
In rood de genen van Hypsibius henanensis die de onderzoekers wat beter hebben bekeken (afb: Lei Li et al./Science)
Waterbeertjes hebben verschillende eigenschappen die maar weinig andere levende organismen hebben. Zo zijn ze vrij goed bestand tegen radioactiviteit. Chinese onderzoekers hebben nu uitgezocht welke genen van de Hypsibius henanensis daarvoor verantwoordelijk zijn en denken al aan het (genetisch?) veranderen van astronauten om die bestand te maken tegen de straling in de ruimte. Tja. Lees verder
Aantal olifanten loopt (liep?) hard achteruit
Het aantal olifanten is in vijftig jaar aanzienlijk afgenomen. Het aantal bosolifanten (Loxodonta cyclotis) is met 90% afgenomen in de periode tussen 1964 en 2016 en het aantal savanneolifanten (Loxodonta africana) met 70%. De onderzoekers zagen ook (kleine) lichtpuntjes. Op sommige locaties was het aantal savanneolifanten toegenomen. Dat zou er op wijzen dat de bedreigingen en problemen niet overal dezelfde zijn (geweest). Ook zou de situatie sedert 2016 zijn gestabiliseerd.
Lees verder
38% van de boomsoorten op aarde met uitsterven bedreigd
Ontbossing.
Meer dan eenderde (38%) van de (bekende) boomsoorten op aarde zou op het punt staan te verdwijnen, stelt de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN. Op de rode lijst van de organisatie staan nu 166 061 planten en dieren, waarvan 46 337 bedreigd zijn met uitsterven. Het blijkt trouwens ook dat de egel op de rode lijst is terechtgekomen (maar dat wist je waarschijnlijk al (dit het persbericht was al op 28 oktober verspreid maar mij=as ontgaan). Lees verder
Ketodieet zou aanmaak ontstekingsremmers verhogen
Muisjes met multiple sclerose hadden baat bij een ketogeen dieet (afb: Peter Turnbaugh et al./Cell Reports)
Wetenschappers vermoedden al langer dat het keto- of ketogeen dieet een overactief afweersysteem zou kunnen kalmeren en mensen met ziekten zoals multiple sclerose (MS) zou kunnen helpen. Het lijkt er steeds meer op dat dat ook werkelijk zo is. Onderzoekers hebben nu ontdekt dat het dieet bij muisjes ervoor zorgt dat de darmen en de darmflora stoffen gaan aanmaken die de symptomen van MS bij muisjes verminderen. Lees verder
Ki en genetica vormen een ongemakkelijk paar
Qiongshi Lu (afb: WU-Maddison)
Steeds vaker wordt kunstmatige intelligentie gebruikt in de genetica en de geneeskunst, maar die ontmoeting loopt niet altijd goed af, waarschuwen onderzoekers. Dan kunnen er verkeerde verbanden worden gelegd tussen genen en fysieke kenmerken en/of ziektes. Lees verder
Soms werkt de evolutie razendsnel
De licht- en donkergekleurde Zelandoperla (afb: Jon Waters et al./Science)
Al in 1848 werd in de buurt van Manchester waargenomen dat berkenspanners (Biston betularia) een donkerder kleur kregen. Dat had met hun schutkleur en de verandering van het uiterlijk van de berkenbast te maken. Die was door vervuiling door de plaatselijke industrie donkerder geworden en daardoor voldeed de kleuring van de mot niet meer om zich ‘onzichtbaar’ te maken voor roofdieren, maar was er werkelijk een oorzakelijk verband? Nu lijken Nieuw-Zeelandse onderzoekers rond Jonathan Waters van de universiteit van Otago het ‘harde’ bewijs te hebben geleverd aan de hand van de kleurverandering van de Zelandoperla, een steenvlieg. Lees verder