Een kubieke millimeter hersens in (complex) beeld gebracht

hersencellen in beeld

De linker afbeelding (J) toont een niet eerder ontdekte driehoekig neuron. Rechts (K) is te zien dat hersencellen vele koppelingen (synapsen) hebben met andere cellen, ook gliacellen (afb: Alexander Shapson-Coe et. al/Science)

Om een idee te krijgen hoe het menselijk brein werkt hebben onderzoekers rond Alexander Shapson-Coe van de Harvard- en de Queen Mary-universiteit in Londen een kubieke millimeter menselijke hersens (de temporale kwab) ‘uitgepluisd’ en gereconstrueerd met hulp van, onder meer, elektronenmikroskoop en rekentuig

. Dat speldenknopje hersens bevatte zo’n 57 000 cellen, 23 cm aan bloedvaatjes en maar liefst 150 miljoen synapsen (koppelingen tussen hersencellen). Alles tezamen omvatte dat minieme stukjes hersens in gedigitaliseerde vorm 1,4 petabytes aan informatie (peta=10^15=biljard).
Het bleek dat het aantal gliacellen, die allerlei hulpfuncties voor neuronen verrichten, twee keer hoger was dan het aantal neuronen, waarbij oligodendrocyten in de meerderheid waren. Die gliacellen hadden duizenden zwakke verbindingen met de neuronen (de ‘echte’ hersencellen). Kortom: onze hersens vormen een knap ingewikkeld samenstel van samenwerkende cellen en verbindingen, waarin we door al die bomen vooralsnog het bos niet kunnen ontwaren.

Bron: Science

Verstrengeling twee fotonen verdubbelt resolutie lichtmikroskoop

Kwantummikroskoop

De kwantummikroskoop bij toeval van Wang et. al (afb: Caltech/Lance Hayashida)

Door gebruik te maken van het vreemde kwantum-fenomeen verstrengeling zouden onderzoekers rond Lihong Wang van Caltech de resolutie van een lichtmikroskoop hebben verdubbeld. De onderzoekers noemden hun systeem kwantummikroskoop bij toeval: qmc in Engels afko. Lees verder

319 miljoen jaar oude hersencellen gevonden

Coccocephalus wildi

Het 319 miljoen jaar oude fossiel van de Coococephalus wildi

Bij een computertomo-grafiescan van een 319 miljoen jaar oud schedelfossiel van een straalvinvis bleek dat nog hersens te bevatten, versteend weliswaar maar desalniettemin hersencellen. Wellicht dat meer oude fossielen nog dergelijke geheimen bewaren, hopen de onderzoekers. Lees verder

Ingenieurs zijn jaloers op de perfectie van ons netvlies

netvliesdoorsnee

Doorsnee van een netvlies

Er schijnt een theorie te zijn die de volmaakte techniek beschrijft om beeld te vangen. Die zou de efficiënte codeertheorie genoemd worden (maar dan, hoogstwaar-schijnlijk, in het Engels). De natuur heeft al een tijdje het netvlies ‘uitgedacht’.  Onderzoekers beschrijven nu dat dat ‘bedenksel’ van de natuur om uit de baaierd aan gegevens een fraai en voor de gebruiker nuttig beeld te destilleren volledig aan die ingenieurstheorie voldoet. Ze zijn er jaloers op.
Lees verder

Google brengt stukje menselijke hersens in kaart

Celverbindingen in hersens

Verbindingen tussen hersencellen (afb: Google/Lichtmanlab)

Menselijke hersens zijn een wonder van de natuur. Het is nog nooit gelukt zich van dat complexe orgaan een beeld te vormen dat maar in de buurt komt van het echte werk vanwege het grote aantal hersencellen (miljarden) en het nog veel grotere aantal verbindingen daartussen. Nu hebben onderzoekers van, onder meer, Google en Harvard een piepklein stukje (50 000 cellen) van de hersens van een vrouw in kaart gebracht. Die 50 000 cellen zijn verbonden via 130 miljoen synapsen. Lees verder

Microscoop met oneindige grote resolutie ?

SOFISM-plaatje

Linksboven de opname met een ISM, rechtsonder met SOFISM (afb: UW Physics, A. Makowski)

Een groep Pools en Israëlische onderzoekers hebben een fluorescentiemicroscoop ontwikkeld, aangeduid met SOFISM, die, naar eigen zeggen, lak heeft aan elke resolutielimiet. Die zou concurrente fluorescentietechnieken met gemak verslaan en gemakkelijk hanteerbaar zijn in de biologie. Lees verder

Onderzoekers ‘persen’ tienduizenden synapsen op een chip

memristorchip

De geheugenweerstandchip (linksboven). Onder waarschijnlijk de kapitein Amerika-plaatjes bij een zilverelektrode, een zilver/nikkelelektrode en een zilver/koperelektrode en de werking van het ‘geheugen’ in de tijd  (afb: phys.org)

Onderzoekers van het befaamde MIT in Cambridge (VS) hebben een elektronische variant van hersencellen op een chip ‘geperst’. Het zou het equivalent zijn tienduizenden synapsen, in het brein de verbindingen tussen de hersencellen. Die nepsynapsen zijn wat de Amerikanen memristors noemen, geheugenweerstanden. Die memristors moeten het mogelijk maken met elektronica dingen te doen die lijken op echt breinwerk. Lees verder

Nieuwe kleurtechniek toont organen en celtypen in lichaam

Een 'vlekken'beeld van een jong zijdeaapje

Een ‘vlekken’opname van een jong zijdeaapje (afb: RIKEN)

Een groep onderzoekers van het Japanse RIKEN heeft een ‘kleurtechniek’  zodanig verbeterd dat daarmee organen in het lichaam zichtbaar zijn te maken, maar ook een bepaalde type cellen. Met die techniek zijn, bijvoorbeeld, ook bepaalde hersencellen zichtbaar te maken. Die techniek zou handig zijn bij het vergelijken van weefsels/organen tussen soorten, maar ook tussen gezonde en zieke mensen en zou kunnen helpen bij het stellen van een diagnose. Lees verder

Nieuwe microscooptechniek ‘duikt’ diep in de hersens

Hersenactiviteit ook van dieper gelegen hersendelen te meten

Met de nieuwe techniek kan ook de activiteit van hersencellen in dieper gelegen hersendelen direct worden gemeten (afb: Cell)

We doen wel heel geleerd over technieken om de hersens mee te bestuderen, maar in wezen kunnen we toch alleen maar goed volgen wat er aan het oppervlak gebeurt, in de hersenschors, en dan ook maar globaal. Dat is ook geen sinecure, want onze hersens bestaan uit miljarden, bewegende cellen. Met de verbeterde microscooptechniek (3p) die de onderzoekers van de Rockefelleruniversiteit hebben ontwikkeld zouden een onderzoekers een diepere ‘duik’ in ons brein kunnen maken. Lees verder