Jahaah, daar is ie dan: de eeuwige jeugd of…

NAD keert veroudering om

Bij het ouder worden wordt het NAD steeds schaarser, waardoor de communicatie tussen de mitochondriën en de celkern verslechtert (afb.: Cell)

Er was eens een Australische hoogleraar die naar Harvard in Amerika ging en daar wat met muizen deed, waardoor ze veranderden van muizen van middelbare leeftijd (twee jaar) naar jonge muizen (half jaar oud). Is de ‘apenklier’ die de eeuwige jeugd belooft dan toch eindelijk gevonden? Misschien. Het zal nog moeten worden bewaarheid bij mensen. David Sinclair (dat is ‘m): “Het verouderingsproces is als een getrouwd stel: als ze jong zijn praten ze met elkaar, maar op den duur wordt dat minder. Net als bij dat stel wordt het probleem opgelost door de communicatie te herstellen.”

Lees verder

Arme aapjes met elektroden leren beter

Resusaapje met elektrodenIk weet niet of je ooit een aapje hebt gezien met elektroden in zijn hersenpan die vastgekluisterd is aan een soort ijzeren stoel. Het vreet je hart op en je maakt de bijbehorende onderzoeker uit voor dierenbeul (bij ratten is dat al weer een stuk minder). Nu hebben dierenbeulen van de Amerikaanse Wake Forrest-universiteit onder aanvoering van Sam Deadwyler met elektrodes in de hersenen (de hippocampus om wat nauwkeuriger te zijn) van resusaapjes het leervermogen van de beestjes gestimuleerd. Daar zullen die aapjes natuurlijk heel blij mee zijn. Het onderzoek is betaald daar de Amerikaanse legerorganisatie DARPA. Lees verder

Bijen goed voor de economie

Bij op bloemZeg nou eens eerlijk: Lig jij er wakker van als een soort uitsterft? Ongetwijfeld hangt je antwoord af over welk dier het gaat. Een spinnetje? Nee. Een bacterie? Zeker niet, maar hoe zit het met de bij? Als het over biodiversiteit gaat, en het verlies daarvan, dan hoor je eigenlijk alleen de natuurliefhebbers en de biologen wel eens jammeren. De meeste mensen halen er hun schouder voor op, tenzij het om een knuffelbeest gaat (och gut, die arme ijsbeer).

Voor de meesten van onze soort (de mens) telt slechts het eigenbelang: doet dat beest iets nuttigs voor ons mensen? De bij doet dat. We willen dus niet van de bij af. Die levert geld op door hun letterlijk vruchtbare arbeid. In het blad Proceedings of the Royal Society B staat een artikel over de voor de mens nuttige arbeid van de, bedreigde, bij. Planten worden ook wel bestoven zonder bijen, maar volgens die studie is de opbrengst (steeds weer dat nutsmotief) hoger, bij aardbeien ruim de helft meer dan bij zelfbevruchting. Ook de kwaliteit van de bijbevruchte aardbeien is beter en zijn ze langer te bewaren. De bijdrage van bijen aan de aardbeiopbrengst in de EU zou zo jaarlijks goed zijn voor € 1 miljard, schat onderzoeker Björn Klatt van de universiteit van Göttingen. Lees verder

Langetermijngeheugen waarschijnlijk ‘digitaal’

Tweefotonmicroscoop

Rechts opnamen van hersencellen met behulp van een tweefotonmicroscoop. Links een beelduitleg van de werking (foto: Wikicommons)

Het is een groot wonder en ook nog steeds een levensgrote vraag hoe het geheugen werkt. Hoe worden herinneringen opgeslagen en hoe komt het dat de oudste herinneringen vaak het best blijven hangen, terwijl er gedurende het leven van de mens heel wat hersencellen het loodje leggen? Onderzoekers van het centrum voor moleculaire neurobiologie in Hamburg (ZMNH) hebben onlangs een tipje van de sluier kunnen oplichten. Ze hebben met een tussenpoos van zeven dagen de functie van afzonderlijke hersencellen in de hippocampus bekeken en zijn op basis daarvan tot de conclusie gekomen dat het huidige verklaringsmodel niet klopt. Lees verder

Nou is het het leven weer in klei begonnen…

Kleileven

Schematische voorstelling van de eiwitproductie in een (klei)hydrogel (afb.: Nature-artikel)

Hebben we net een paleontoloog (fossieldeskundige) gehad die zeker weet hoe het leven op aarde een aanvang nam, nu moeten we die mededeling weer met een korrel zout nemen, (b)lijkt. Onderzoekers van de Amerikaanse Cornell-universiteit beweren dat het leven begonnen is in klei. Ze hebben hun stelling proberen te onderbouwen door in klei met behulp van DNA en aminozuren eiwitten te produceren. Hypothese nummer zoveel (met wat onderbouwing, dat wel). Lees verder

Menselijke cellen verouderen sneller in de ruimte

Nabijruimtevaarder

Verouderen ruimtevaarders sneller dan aardbewoners? (foto: NASA)

Menselijke cellen die blootgesteld worden aan gewichtsloosheid (mikro-zwaartekracht) verouderen sneller dan op aarde. Dat blijkt uit onderzoek aan endotheelcellen in het internationale ruimtestation ISS die en op aarde. Het, nagenoeg, ontbreken van zwaartekracht lijkt de biologische klok van cellen te ontregelen.

Lees verder

Computer geëerd met Nobelprijs scheikunde

Nobelprijs scheikunde

Het actieve ‘hart’ van een molecuul (hier het enzym multi-koperoxidase) wordt kwantummechanisch beschreven, de rest (geel) met klassieke natuurkunde (foto: Nobel-commissie)

Een, van origine, Oostenrijker, een Zuid-Afrikaan en een Israëliër hebben de Nobelprijs voor scheikunde gekregen voor de ontwikkeling van modellen voor complexe chemische verbindingen, zoals die veel voorkomen in biologische processen. Het drietal- Martin Karplus (A), Michael Levitt (ZA) en Arieh Warshel (Is) – legden de basis voor hun systeem in de jaren ’70. Het fraaist zou zijn die modellen te beschrijven in kwantummechanische termen, maar de rekentuigen uit die tijd (en ook nu nog) konden de enorme rekenpartijen die daarmee gepaard zouden gaan niet aan en de drie combineerden kwantummechanica voor de actieve ‘kern’ van de verbinding en en ‘gewone’ mechanica voor de rest. Lees verder

E-coli’s binden strijd aan met ‘collega’s’

Vooral in de VS maken ze zich grote zorgen over de steeds wijder verbreide resistentie van allerlei bacteriën voor antibiotica, die, hoogstwaarschijnlijk, is veroorzaakt door een al te ruimhartig gebruik. Dus moet je naar andere wegen zoeken om te voorkomen dat mensen aan de eerste beste longontsteking overlijden. Onderzoekers van de universiteit van Singapore hebben, bij het oplossen van dat probleem, met succes de hulp ingeroepen van de E. coli-bacteriën, zij het een tikje aangepast. Overigens zochten de onderzoekers vooral naar een oplossing voor de bestrijding van bacteriën die zich ‘afschermen’ door een biofilm, maar ook de zorgen om de toenemende resistentie speelden een rol bij de onderzoeksopzet.

E-coli als antibiotica

Een schema van de werking uit het blad ACS Synthetic Biology

Lees verder

Dieren maken het mensen (ook eens) ‘lastig’

Een hoornaar

Een hoornaar

In Noord-China schijnen hoornaars, een groot soort wespen, helemaal uit hun bol gegaan te zijn. Ze vallen mensen aan en er zouden al minstens veertig doden zijn gevallen en zo’n 1600 gewonden. In Zweden moest een kerncentrale in Oskarshamn aan de Oostzeekust stilgelegd worden omdat het koelwatersysteem verstopt raakte door kwallen. Daar moet je natuurlijk niet om lachen, maar ik krijg toch een beetje het idee van: eindelijk. Door mensenhand sterven steeds meer dieren uit. De Afrikaanse olifant leeft binnenkort alleen nog maar in dierentuinen, want daarbuiten zijn ze niet veilig voor ivoorrovers, die vooral hun afzetgebied vinden in…China, ja. Ook tijgers hebben het lastig omdat Chinezen zweren bij zalfjes en drankjes met wat ’tijgermoleculen’. Nu weet ik ook wel dat de Chinezen niet de (enige) boosdoeners zijn. Af en toe bijten de dieren terug. Dan weet dat ook weer eens hoe dat voelt…

Programmeertaal ontwikkeld om DNA te synthetiseren

Chemische computer

Kunstenaarsimpressie van de gedachte chemische computer (foto: universiteit van Washington)

Het moet mogelijk zijn net zoals bij computers, een programmeertaal/computer te ontwikkelen waarmee stukken DNA zijn te maken die een bepaalde chemische ’taak’ uitvoeren. Op de keper beschouwd is scheikunde eigenlijk ook een vorm van programmeren: Als stof A in contact wordt gebracht met stof B onder die en die omstandigheden, dan ontstaan stoffen C en D. Zoiets. Met DNA is het allemaal wat ingewikkelder. Daarmee zou je een heel ‘netwerk’ aan chemische reacties kunnen sturen. Onderzoekers van de universiteit van Washington hebben een ‘programmeertaal’ ontwikkeld, die dienstig zou zijn voor het stroomlijnen van een hele serie chemische reacties. Lees verder