Categorie archieven: geologie

Natuur kiest zijn tien jaarfavorieten

Geplaatst op door
Beantwoorden

Er zit een fraudeonderzoeker bij, een atoomklokmaker en een virusjager. Dit zijn de tien opmerkelijkste wetenschappers van het jaar 2024 volgens Nature (ja ja, het is weer lijstjestijd). De lijst is opgesteld door Natureredacteuren op het gebied van wetenschap en technologie die de wereld dit jaar vorm zouden hebben gegeven

Ekkehard Peik: Vadertje tijd
De (atoom)klokkenmaker aller atoomklokkenmakers.
Ekkehard Peiks profiel
Kaitlin Kharas: Kampioen eerlijk loon
Een promovenda leidde een campagne die resulteerde in de grootste loonsverhoging van promovendi en postdocs in Canada in twintig jaar.
Kaitlin Kharas’ profiel
Li Chunlai: Maanrotsspecialist
De geoloog bestudeerde de rotsmonsters die waren verzameld tijdens de Chinese Chang’e-6 missie op de ‘achterkant’ van de maan.
Li Chunlai’s profiel
Anna Abalkina: Fraudebestrijder
De Russische onderzoekster is voortdurend op zoek naar misleiding, nep en ‘gekaapte’ tijdschriften in de wetenschap.
Anna Abalkina’s profiel
Huji Xu: Durfarts
Een arts en onderzoeker die een opmerkelijk aanpak van een autoimmuunziekte voorstond en toepaste.
Huji Xu’s profiel
Wendy Freedman: Kosmisch wonder
Een jarenlange strijd over het uitdijende heelal lijkt voorlopig in rustig vaarwater terecht te zijn gekomen dankzij haar.
Read Wendy Freedmans profiel
Muhammad Yunus: Natiebouwer
Econoom en Nobelprijswinnaar die nu interimleider is van Bangladesh op de schouders van de studenten van dit land.
Read Muhammad Yunus’ profiel
Placide Mbala: Virusjager
Hij luidde de alarmklok over de mpox-uitbraak. Wanneer luistert de wereld echt?
Read Placide Mbala’s profiel
Cordelia Bähr: Klimaatstrijder
Een advocaat en een heleboel oude vrouwen in Zwitserland wonnen een historisch proces tegen de regering van een land met een falend klimaatbeleid.
Read Cordelia Bährs profiel
Rémi Lam: Ki-weerverbeteraar
Zij ontwikkelde algoritmes om de weersvoorspelling aanzienlijk te verbeteren.
Read Rémi Lams profiel

Bron: Nature

Doemdagklok: het is, nog steeds, 90 s voor middernacht

Geplaatst op door
Beantwoorden
Het tikken van de doemdagklok

De slingeringen van de doemdagklok (afb: WikiMedia Commons)

Net als vorig jaar staat de doemdagklok op 90 seconden voor middernacht. Dat is geen teken van stabiliteit, zegt ‘atoomgeleerde’ Rachel Bronson. De wereld wordt bedreigd door oorlogen, dreiging met kernwapens, onvermogen om de klimaatcrisis op te lossen, grote biologische problemen, genetische manipulatie en kunstmatige intelligentie. De klok is ooit (in 1947) opgezet om de dreiging van een kernoorlog een maat te geven, maar inmiddels heeft de mens zich in heel wat meer nesten gewerkt. Lees verder →

Samenkomen van de continenten wordt einde zoogdieren

Geplaatst op door
Beantwoorden
Leefbare gebieden op Pangea Ultima bij lage (l) en hoge kooldioxideconcentratie in de atmosfeer

Leefbare gebieden op Pangea Ultima bij lage (l) en hoge kooldioxideconcentratie in de atmosfeer (afb: Alexander Farnsworth et. al./Nature)

Er zijn al pessimisten die de mensheid binnenkort zien uitsterven, maar als dat niet komt door de door de mens zelf veroorzaakte rampen, waaronder de klimaatontwrichting, dan zal dat zeker over 250 miljoen jaar gebeuren als de continenten samenkomen tot een supercontinent en de temperatuur op aarde zo stijgt dat geen zoogdier die opwarming zal overleven, zo stellen onderzoekers (zij het dat het best mogelijk is dat een enkele ergens op de polen overleeft). Lees verder →

Waarom er geen kangoeroes in Bali zijn (en geen tijgers in Australië)

Geplaatst op door
Beantwoorden
De Wallacelijn

De Wallacelijn (afb: WikiMedia Commons)

Met behulp van een nieuw rekenmodel hebben onderzoekers geprobeerd te verklaren hoe het komt dat er miljoenen jaren geleden meer diersoorten van Azië naar Australië migreerden en veel minder de andere kant op. Het lijkt er op dat het klimaat daarbij een grote rol heeft gespeeld (maar ligt dat niet erg voor de had? as) maar ook de tektoniek. Lees verder →

Marssonde licht binnenste van de rode planeet door

Geplaatst op door
Beantwoorden
Binnenste van aarde, Mars en maan

Het binnenste van aarde, Mars en maan (afb: Irving et. al/PNAS)

Aan de hand van seismische golven die een planeet ‘doorkruisen’ kan je opmaken hoe het binnenste van een hemellichaam er uit ziet. Nu hebben onderzoeksters rond Jessica Irving van de universiteit van Bristol aan de hand van metingen van de NASA-sonde InSight een beter zicht op dat binnenste gekregen. De kern van Mars is, anders dan die van de aarde, geheel vloeibaar en zou naast ijzer een aanzienlijk groter deel (zo’n 20%) lichtere elementen bevatten zoals zwavel, koolstof, zuurstof en waterstof dan de aarde (geschat op zo’n 10%). De Marskern blijkt ook wat kleiner te zijn dan tot nu toe aangenomen. Lees verder →

Zijn er vulkanen (actief) op Venus?

Geplaatst op door
Beantwoorden
Maat Mons op Venus

Maat Mons op Venus (afb: WikiMedia Commons)

Het lijkt er op dat op de planeet Venus vulkanen actief zijn. Hoewel Venus bijna even groot is als de aarde en ongeveer evenveel massa heeft schijnt die geen plaattektoniek te hebben zoals de aarde. Daar op de scheiding van de platen, op de aarde dus, ontstaat vulkanische activiteit aangevuurd door de vloeiend hete aardkern. In 1991 zou er toch vulkanische activiteit zijn geweest, tenminste, er ontstond in acht maanden tijd een bult die uiteindelijk uiteenbarstte, stellen onderzoekers nu. Lees verder →

Lengte dag verschilt door bewegingen in aardkern

Geplaatst op door
Beantwoorden
Aardmantel

Schema van de aardlagen: van mantel tot vloeibare kern (afb: WikiMedia Commons)

Een dag (24 uur) is zo lang als de aarde nodig heeft om om zijn as te draaien. Gegevens die afkomstig zijn van de banen van aardbevingsgolven zouden er op wijzen dat de verschillen in bewegingen in de (vloeibare) aardkern en aardmantel invloed hebben op de draaisnelheid en daarmee op de lengte van een dag. Lees verder →

Mars had ooit 300 m diepe zeeën

Geplaatst op door
Beantwoorden

MarslandschapMars wordt de rode planeet genoemd, maar ooit was die blauw als de aarde nu, de waterplaneet. Dat er ooit water op Mars was lijkt een vaststaand feit, maar hoeveel is/was (?) nog zeer de vraag. Volgens onderzoekers van de universiteit van Kopenhagen zouden er zo’n 4,5 miljard jaar geleden genoeg water zijn geweest om er zeeën met een diepte van 300 m te vormen. Lees verder →

Bevat het binnenste van de aarde meer water dan de buitenkant?

Geplaatst op door
Beantwoorden
Botswanadiamant

De Botswanadiamant (afb: Tingting Gu, NY)

Water is de levenscheppende verbinding die een groot deel van het aardoppervlak beslaat, maar het lijkt er op dat het binnenste van de aarde op een diepte van meer dan 400 km zes keer meer water bevat (kan bevatten) dan alle oceanen en zeeën op het aardoppervlak. Als bewijsstuk fungeerde een diamant die uit de overgangszone van de aardmantel in Botswana boven de grond was gekomen. Lees verder →

De Mont Blanc is nog maar 4 807,81 m hoog

Geplaatst op door
Beantwoorden
Mont Blanc-groep

Mont Blanc-groep in de Alpenmet links de Mont Blanc (afb: WikiMedia Commons)

Het schijnt dat de Mont Blanc, de hoogste berg in Europa, sedert 2017 met bijna een meter is ‘gekrompen’. Het lijkt een voortzetting van een proces. In 2017 was de berg nog 4 808,72 m, in 2007 4 810,90 m. De hoogte en andere omstandigheden van de berg  worden al zo’n twintig jaar elke twee jaar gemeten ten behoeven van glaciologen, klimaatonderzoekers en dergelijke. De meting uit 2019 (4 806,03 m) lijkt niet correct te zijn geweest. Het ziet er naar uit dat de Mont Blanc afstevent op 4 792 m, stellen de onderzoekers.

Bron: Le Monde