“Moderne scheikunde is rotzooi”

Perfluorcubaan

Per- of octofluorcubaan, in 2022 molecuul van het jaar, behoort tot de PFAS-familie (afb: WikiMedia Commons)

Promovenda Hannah Flerlage en Chris Slootweg  Van ’t Hoffinstituut van de universiteit van Amsterdam betogen in Nature Reviews Chemistry dat scheikundigen verder moeten kijken dan reactiekolf en  zuurkast. Ze vinden dat hun vakgebied zal moeten vergroenen om het hoofd te bieden aan de milieurampen die dreigen of de aarde al teisteren; mede het gevolg van het werk van hun vakgenoten. Net als de rest van de mensheid moeten scheikundigen streven naar doelmatigheid, veiligheid en kringlopen, aldus het tweetal. Lees verder

Werelduitputtingsdag 2023: 2 augustus

Uitputtingsdag per land

De uitputtingsdag verschilt sterk per land. Rijke landen leven een groot deel van het jaar op krediet (afb: Global Footprint Network)

Al vele jaren souperen de mensen de natuurlijke hulpbronnen eerder op dan de natuur kan opbrengen. De laatste jaren was die uitputtingsdag elk jaar weer vroeger.  Het vorig jaar was de koek al op op 28 juli. Dit jaar passeren we ‘pas’ op 2 augustus die gevaarlijke kaap. Overigens hebben vele rijke landen die uitputtingsdag al veel eerder bereikt met als treurige kampioenen Qatar en Luxemburg. Die ‘winst’ blijkt overigens vooral te komen door de verbetering van de berekening van deze voor de mensheid droevige dag. De rest van het jaar leven op krediet, dat wil zeggen: we knijpen de aarde steeds verder uit. Lees verder

Proef zeemijnbouw bij Japan pakt slecht uit voor zeeleven

Een proef met zeewinning van mineralen in de Stille Oceaan op 900 m diepte nabij Japan blijkt zeker een jaar nadat de winning was gestaakt nadelige invloed te hebben op het zeeleven ter plekke.  Tot dertien maanden na de proefwinning bleken er daar aanzienlijk minder vissen, garnalen en andere zeewezens voor te komen, zo constateerde de onderzoekers, ook (of erger nog) op aanpalend terrein waar sediment terecht was gekomen. Het mislukken van de besprekingen onder auspiciën van de zeebodemautoriteit ISA in Jamaica om tot afspraken te komen over de (diep)zeemijnbouw doen het ergste vrezen voor het behoud de kwetsbare natuur van de wereldzeeën. Lees verder

Schepje ‘suiker’ en de vloei(stof)batterij werkt beter

Vloei(stof)batterij

Een schepje suiker doet wonderen (afb: PNNL)

Met een schepje suiker (β-cyclodextrine) blijkt capaciteit en levensduur van de vloei(stof)batterij een aanzienlijke impuls te krijgen. Die type batterijen zouden dienst kunnen doen om de stabiliteit van stroomvoorziening door zonne- en windenergie te waarborgen en bovendien zouden die niet afhankelijk (hoeven) zijn van eindige en soms schaarse grondstofvoorraden. Dan mag je pas over groen praten. Nu de praktijk nog. Lees verder

Zuurstofionbatterij dé oplossing (?) Nouhou…

Zuurstofionbatterij

De zuurstofionbatterij (l) vergeleken met de lithiumionbatterij (afb: Alexander Schmidt et. al)

Het lijkt er op dat onderzoekers van de TU Wenen dé oplossing hebben gevonden voor het opslaan van elektrische energie: de zuurstofionbatterij. Die zou haast niet ‘dood’ te krijgen zijn, geen weinig voorkomende stoffen gebruiken en niet in brand kunnen vliegen zoals lithiumionbatterijen nog al eens doen. Tikje vervelend is dat ze het alleen doen bij hogere temperaturen, maar dat zou bij grootschalige energieopslag geen probleem zijn. Lees verder

Vrijwel alle kobalt in batterijen kan worden teruggewonnen

Opwerking kobalt van lithiumionbatterijen

Het opwerkingsproces. Ni-DES staat voor niet-ionische diep eutektische oplosmiddelen (afb: Ian Nicholls et. al.)

Met een vloeistof bestaand uit producten van urine en azijnzuur zou het merendeel (97%) van de kobalt uit uitgewerkte batterijen kunnen worden teruggewonnen, waardoor dat type batterijen weer ietsje duurzamer is geworden. De methode zou op grote schaal kunnen worden toegepast. Lees verder

In Nederland zou 7,8 miljard ton grondstoffen liggen te ‘rotten’.

Ester van der Voet

Ester van der Voet (afb: Universiteit Leiden)

Grondstoffen worden in Nederland, maar niet alleen daar, nauwelijks gekringloopt of hergebruikt. Volgens Ester van der Voet een ‘goudmijn’. Hergebruik en kringlopen zijn wezenlijk om niet snel tegen de grenzen van de beschikbaarheid van grondstoffen aan te lopen. Volgens Van der Voet, sedert een jaar hoogleraar in Leiden, liggen er alleen al in Nederland honderdduizenden tonnen grondstoffen ongebruikt op of onder de grond. In totaal komt ze op een waanzinnig totaal van 7,8 miljard ton ongebruikte grondstoffen in Nederland. Lees verder

Waarom gaan ‘we’ naar de maan?

China op de maan

China zit/staar al op de maan (maankarretje Chang’e 4) (afb: Chinese ruimtevaartorganisatie)

Waarom gaan ‘we’ naar de maan, vroeg de Franse krant Le Monde zich in een video af (maar dan natuurlijk in het Frans). Precies die vraag had ik bij het gedoe rond het Artemis-project van de Yankees. Niet alleen de Amerikanen (willen) gaan, maar ook China, Japan, de EU, India en misschien ook Noord-Korea. Die landen, van Noord-Korea ben ik niet zeker, hebben vergaande plannen naar dat onherbergzame ‘bijplaneetje’ van die kleine planeet aarde te vertrekken. Lees verder

Hoe houden we winning zeldzame aarden ‘netjes’?

Zeldzame aarden

Oxides van de zeldzame aarden praseodymium, cerium, lanthaan, neodymium, samarium en gadolinium (afb: WikiMedia Commons)

Zeldzame aarden vormt een groep elementen die voor diverse toepassingen wezenlijk is, voor in elektronische toepassingen. Onze steeds stijgende honger naar dergelijke producten maakt winning onvermijdelijk, maar daarbij worden nogal onaangename stoffen gebruikt. Nu hebben Chinese onderzoekers, de grootste voorraden van die elementen komen in China voor, een alternatieve, minder vieze winningsmethode voorgesteld om die overgangsmetalen van hun ‘omgeving’ (klei) te scheiden: elektra (maar aan het eind zijn alle voorraden uitputbaar). Volgens geologe Anouk Borst van de KU Leuven een grote vooruitgang. Lees verder

Dit jaar worden er vijfmiljard telefoons afgedankt

E-afvalTechniek is een grote verspiller, vooral de elektronische techniek. Producten worden niet vervangen omdat ze kapot zijn, maar omdat ze ‘achterhaald’ zijn. Ik heb nog computers en telefoontjes van vijftien jaar geleden, die het nog prima doen, maar waarvan de enige ‘fout’ is dat ze technisch ‘achtergebleven’ zijn. Technische grootmachten als Apple en Google spelen daar gretig op in door jaarlijks nieuwe producten te presenteren met weer ‘vele nieuwe mogelijkheden’ en door oudere versies na een paar jaar niet meer te ‘onderhouden’. Weg met die ouwe rommel. Lees verder