Is Alzheimer een autoimmuunziekte?

Processen en eiwitten die bij Alzheimer een rol spelen

Processen en eiwitten die bij Alzheimer een rol spelen (afb: Donald Weaver et al./ Alzheimer’s Journals)

Jaarlijks worden er vele miljoenen aan onderzoek uitgegeven om een werkend geneesmiddel te vinden tegen de ziekte van Alzheimer maar tot nog toe hebben al die jaren onderzoek vrijwel niets opgeleverd. Het is nog steeds niet bekend waardoor de ziekte ontstaat. Al weer begin dit jaar stelde Donald Weaver van de universiteit van Toronto in een lezing dat Alzheimer noch wordt veroorzaakt door beta-amyloïdeplaques noch door tauknopen, maar dat de ziekte een auoimmuunaandoening is. Hij lijkt er dat ander onderzoek, waar microgliacellen als ‘boosdoeners’ worden genoemd, dit idee ondersteunt. Gliacellen zou je de afweercellen van de hersens kunnen noemen.
Lees verder

Het hart heeft eigen ‘hersens’

Hart zebravisje

Hartje van een zebravisje (afb: Konstantinos Ampatzis et al./Nature Communications)

Onderzoekers in Zweden en de VS stellen dat het hart een eigen, apart ‘commandacentrum’ heeft, dat ze hersens noemen, die de hartslag regelt. Ze komen tot die conclusie op basis van onderzoek zebravisjes, Een beter inzicht hoe deze ‘hersens’ werken zou een basis kunnen zijn van andere behandelingen van hartziektes, stellen die onderzoekers dan meteen maar. Lees verder

Speelt verstoring van signaaloverdracht een rol bij Alzheimer?

APP-fungeert-met-talin-als-krachtkoppelaar

APP fungeert, gekoppeld aan talin als krachtenkoppelaar tussen twee neuronen (afb: Ben Goult et al./Open Biology van de Royal Academy)

Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Kent hebben de rol van twee eiwitten (APP en talin1) in de hersenen onderzocht en stellen nu dat de stabiliteit van hun relatie met elkaar cruciaal is voor de vorming en het behoud van geheugen. Verstoringen in dit mechanische signaalpad kunnen leiden tot de ziekte van Alzheimer. Dit is de eerste keer dat deze relatie is gelegd en wellicht kan die de weg vrijmaken voor een behandeling van deze in wezen onbehandelbare hersenziekte. Overigens is dat in de loop der jaren al vaker geopperd. Lees verder

Hersens blijven, met lever, in leven na de dood van de eigenaar

Hersens in leven gehouden. Dat is nog knap ingewikkeld (afb: Zhiyong Guo et al./EMBO Molecular Medicine)

Roald Dahl, de meester van de lichte gruwel, schreef ooit een. verhaal van een vrouw die bij het overlijden van haar dominante en betweterige man zijn hersens en een ook in leven hield, die ze vervolgens ging treiteren door voor dat ook een sigaret te gaan roken waar hij erg tegen was/is.
Hersens in leven laten is al langer een droom om, bijvoorbeeld, de kennis te bewaren die daarin is opgeslagen. Andere organen krijgen een leven na de dood van de eigenaar, waarom hersens niet? Nu schijnen Chinese onderzoekers daarin geslaagd te zijn bij varkenshersens. De lever lijkt daarin een doorslaggevende rol te spelen. Lees verder

Peptide zou tau-knopen ‘ontrafelen’ in vliegjes met Alzheimer

Tau- en beta-amyloïdedeposities in de hersens

Tau-knopen (bruin, linksonder) en beta-amyloïdeplaques (rood)

Tau-eiwitten spelen een cruciale rol bij het behouden van de structuur en functie van neuronen. Bij de ziekte van Alzheimer werken deze eiwitten echter niet goed, waardoor ze samenklonteren en lange kronkels vormen. Deze tau-knopen kunnen neuronen blokkeren, waardoor ze geen voedingsstoffen en signalen meer kunnen ontvangen en afsterven. Met een peptide (klein eiwit), RI-AGO3 gedoopt, zou die knoopvorming kunnen worden ‘ontrafeld’. Bij fruitvliegjes (met ‘Alzheimer’?; as) leek het peptide te werken. Lees verder

Zijn er toch geen echte linkse of rechtse hersens?

Amygdala

Amygdala (afb: WikiMedia Commons)

Lang is er gedacht dat de hersens van conservatieve mensen er wat anders uit zien dan die van progressieve, maar nieuw onderzoek van de universiteit van Amsterdam onder zo’n duizend (Nederlandse) proefpersonen zou dat idee enigszins nuanceren. Er zou wel enige relatie zijn tussen hersenstructuur, maar veel minder sterk dan tot nu toe aangenomen. Opmerkelijk is natuurlijk dat er kennelijk toch enig verband is. Lees verder

Hersens veranderen tijdens zwangerschap

Het hersenonderzoekprogramma van een zwangere vrouw en moeder

Het hersenonderzoekprogramma. MTL staat voor mediale temporale kwab. Diffusie-mri registreert kleine, structuurveranderingen in de hersens (afb: Laura Pritchet et al./Nature Neuroscience)

Tijdens de zwangerschap veranderen ook de hersenen. Dat blijkt uit een onderzoek op basis van herhaalde hersenscans van één (aanstaande of nieuwe) moeder voor, tijdens en na de zwangerschap. Daaruit blijkt dat de grijze stof (de hersencellen) vanaf de negende week van de zwangerschap krimpt, terwijl het volume van de witte stof, de verbindingen tussen de zenuwcellen, toeneemt. Sommige veranderingen verdwijnen enkele maanden na het einde van de zwangerschap, terwijl andere bij het laatste onderzoek twee jaar na de geboorte nog steeds waarneembaar waren. Lees verder

Nieuwe ‘verantwoordelijken’ voor Alzheimer gevonden (?)

M42-eiwitten doen mee aan de vorming van plaques

M42-eiwitten doen mee aan de vorming van beta-amyloïdeplaques (afb: Todd Golde et al./Cell)

Onderzoekers rond Todd Golde van de Emory-universiteit in Atlanta (VS) denken dat niet alleen beta-amyloïdeplaques en rol spelen in de (het) ziekte(verloop) van Alzheimer, maar ook andere eiwitten die zich in de plaques ophopen. Hun bevindingen zouden nieuwe therapeutische wegen openen voor deze vorm van dementie (hopen ze). Lees verder

Herstel ruggenmerg zebravisjes in kaart gebracht

Zebravisjes

Zebravisjes (afb: WikiMedia Commons)

Een nieuwe studie moet meer duidelijkheid brengen welke cellen betrokken zijn bij het herstel van het ruggenmerg van het zebravisje. In een onverwachte bevinding toonden de onderzoeksters aan dat overleving en aanpassingsvermogen van de afgesneden neuronen zelf vereist zijn voor volledige regeneratie van het ruggenmerg. Verrassend genoeg spelen stamcellen die in staat zijn nieuwe neuronen te vormen daarbij een aanvullende rol. Lees verder