Categorie archieven: leven

Een gen zou basis meercelligen kunnen zijn

Geplaatst op door
Beantwoorden
Algengroepjes

Eencellige algen vormen in de nabijheid van een ‘roofdier’, een protozoa, mooie meercellige systeempjes, die ze beschermen tegen de protozoa (afb: Jack Boswell)

De sprong van eencellig leven naar meercellige organismen zou wel eens simpelweg door toedoen van een gen (ACE2) kunnen zijn gemaakt, zo betoogde de Amerikaanse evolutiebioloog William Ratcliff onlangs op een astrobiologiecongres in Chicago (VS). Dat zou betekenen dat die geweldige sprong in complexiteit evolutionair niet zo bijzonder lastige stap zou (kunnen) zijn geweest. Dat zit nog, want die celklontering kent geen arbeidsverdeling, zoals in echte meercellige organismen. Lees verder →

Een ingewikkeld ‘beestje’, een archaeon, ontdekt

Geplaatst op door
Beantwoorden
Prokaryote en eukaryote cel

Een tekening van een prokaryote en een eukaryote cel (onder) (foto: BBC)

Je kunt de wereld van het leven in tweeën verdelen: die van de kerndragers (eukaryoten) en van de kernlozen (prokaryoten). Tenminste, zo was het tot voor kort, voordat een nog niet eerder waargenomen micro-organisme, Lokiarchaeota vernoemd naar de vindplaats het kasteel van Loki in de Noord-Atalantische Oceaan, werd ontdekt. Het ‘beestje’ behoort tot de Archaea, een aparte klasse micro-organismen. De structuur van de cel van deze microbe zou veel ingewikkelder zijn dan van andere micro-organismen en zou wel eens de ‘ontbrekende’ schakel kunnen zijn tussen de eukaryoten en de prokaryoten. Klein probleem is dat de onderzoekers nog geen volledig exemplaar in handen hebben. Dit pas ontdekte archaeon is gereconstrueerd uit in de oceaan gevonden genetisch materiaal. Lees verder →

Aarde aan het eind van zijn latijn

Geplaatst op door
Beantwoorden

De 'zorgzame' aardeBijna de helft van de processen die belangrijk zijn voor het handhaven van de veerkracht van de aarde is verstoord door menselijke activiteit, zo heeft een groep van 18 onderzoekers uitgeplust. Volgens de groep zijn vier van de negen systemen die de veerkracht van de aarde regelen aanzienlijk veranderd. Dan gaat het, onder meer, om de stikstof/fosfor-cyclus die wezenlijk is  voor het leven op aarde en zowel belangrijk is voor de voedselproductie als voor schoon water. De onderzoekers denken ook dat de 2*C-grens voor de aardopwarming al een stap te ver is. Een Zweeds/Australische studie maakt aannemelijk dat we intussen in een andere geologische periode zijn aanbeland: het antropoceen, het tijdperk dat geheel gedomineerd wordt door de mens. Lees verder →

Nijmegenaren maken linksdraaiend aminozuur

Geplaatst op door
Beantwoorden
Enantiomeerspecifieke reactie

Bij de reactie ontstaan zowel de links- als rechtsdraaiende variant (rood enblauw), maar door een proces dat Viedma-rijping is genoemd blijft alleen de linksdraaiende versie van het molecuul over (afb: Radboud-universiteit)

Bepaalde organische moleculen hebben eenzelfde chemische opbouw, maar hun ruimtelijke structuur is gespiegeld zoals onze linker- en rechterhand. Dat verschijnsel heet stereoisomerie of optische isomerie. Normaal gesproken worden met een synthese evenveel rechtsdraaiende als linksdraaiende moleculen gemaakt, maar in levende systemen zijn de stereoisomeren maar éénhandig. Zo zijn de aminozuren in ons lichaam allemaal linksdraaiend, de suikers en het DNA-molecuul rechtsdraaiend. Nijmeegse astrochemici rond René Steendam  hebben nu voor het eerst een methode in de praktijk gebracht om alleen linksdraaiende aminozuren te maken. Lees verder →

Het eeuwige leven zit er niet in (lijkt het)

Geplaatst op door
Beantwoorden
Oudste vrouw van Nederland

Nederlands recordhoudster Henny van Andel-Schipper in 2003 (foto: Wikicommons)

Het eeuwige leven zou volgens sommigen een mooi doel zijn en het lijkt er ook op dat we steeds ouder worden, maar onderzoekers van het Franse sportonderzoeksinstituut Irmes beweren dat er een bovengrens aan de houdbaarheid van mensen zit. Ze concluderen dat op basis van een analyse van de gegevens van 19 000 olympiërs en 1200 honderdjarigen die tussen 1900 en 2013 overleden. De stijging, die er inderdaad is, blijkt steeds verder af te vlakken, zo constateerden ze.

Lees verder →

“Vitamine B3 kwam uit de ruimte”

Geplaatst op door
Beantwoorden
Meteoriet Tagish-meer (Can.)

De meteoriet uit het Tagish-meer in Canada.

Hoe leven ontstaan is op aarde is nog steeds een onderwerp van veel speculatie. Een van de theorieën is dat het leven uit de ruimte zou zijn gekomen, maar dat is het verschuiven van het probleem (want hoe is het daar ontstaan?). Er is vast wel het een en ander uit de ruimte gekomen. Vitamine B3, bijvoorbeeld. Tenminste dat beweren onderzoekers van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. Dat zou dan weer voeding geven aan de theorie dat het ontstaan van leven op aarde in ieder geval is geholpen door wat er van buiten is komen aanvliegen in de vorm van met organische moleculen beladen meteorieten.
Lees verder →

Een bacterie met een gouddraadje

Geplaatst op door
Beantwoorden
E. coli met gouden lokken

Een kunstenaarsimpressie van een E.coli met gouden curlivezels (afb: Yan Liang)

Je fröbelt wat met materialen en beestjes en dat knutselwerk levert je misschien iets op. Daar lijkt het een beetje op wat de mannen en vrouwen van het befaamde MIT in het Amerikaanse Cambridge hebben gedaan. Bacteriën met gouddraden, bijvoorbeeld of biofilms als elektronische circuits. “Ons idee is om levende en niet leven systemen samen te brengen”, zegt MIT-onderzoeker Timothy Lu. “Dat is een interessante manier om over materialen na te denken, heel verschillend van wat mensen nu doen.” Het slachtoffer is de E. coli. Misschien helpen die beestjes zelfassemblerende  systemen in elkaar te zetten. Lees verder →

Vier stoffen in het lichaam (b)lijken ‘doodsaankondigers’

Geplaatst op door
Beantwoorden
Orosomucoïde of alfa-1-zure glycoproteïne

Orosomucoïde of alfa-1-zure glycoproteïne, een van de vier ‘doodsaankondigers’.

Te mooi om waar te zijn is misschien niet helemaal de juiste uitdrukking bij deze ontdekking van Estse onderzoekers, maar opmerkelijk is het alleszins. De Esten deden onderzoek waarbij ze met behulp van de kernspinresonantietechniek (mri) in één keer de bloedconcentratie van een groot aantal biochemische verbindingen bepalen. Ze hadden daarbij 106 stoffen op het oog. Ze deden hun onderzoek bij bijna 10 000 proefpersonen in de leeftijd van 18 tot 103 jaar. Tot hun stomme verbazing bleek dat na analyse van de onderzoeksresultaten vier van die 106 verbindingen (albumine, orosomucoïde of alfa-1-zure glycoproteine, citroenzuur en lagedichtheid lipoproteïnen (LDL)) konden voorspellen of de persoon in kwestie binnen de komende vijf jaar dood zou zijn.  Lees verder →

Levende kankercellen met röntgen bekeken

Geplaatst op door
Beantwoorden
nanoröntgendiffractie

De röntgenbundel wordt met röntgenspiegel gericht op het monsterplaatje (linksboven uitvergroot) met de al of niet dode cellen. (afb: Physical Review Letters)

Onderzoekers in het Duitse Göttingen hebben bij de PETRA III-röntgenlijn van de onderzoeksfaciliteit DESY levende cellen bekeken met hoogenergetische (harde) röntgenstralen. De opnames laten zien dat er een duidelijk verschil is in de inwendige celstructuur tussen levende en dode cellen. Het beeld van cellen dat we hebben is van dode cellen, omdat levende zich niet laten betrappen met de technieken die wetenschappers hanteren zoals een elektronenmicroscoop. Volgens onderzoekster Sarah Köster van het instituut voor röntgenfysica van de universiteit van Göttingen kunnen nu voor het eerst met deze, volgens haar, nieuwe methode levende cellen in hun natuurlijke ‘biotoop’ geobserveerd worden .   Lees verder →

Aarde had al ‘snel’ vaste mantel

Geplaatst op door
Beantwoorden
Zirkoon-mineraal

4,374 miljard jaar oud stukje zirkoommineraal

Ooit is de aarde zijn bestaan begonnen als een vuurbol van kolkend gesteente. Door afkoeling ontstond allengs een vaste aardmantel rond een hete vloeibare kern. Volgens een recente, nauwkeurige ouderdomsbepaling van een stuk zirkoon zou het stollen van de mantel van de aarde zo’n 4,4 miljard jaar geleden zijn begonnen, de leeftijd van het in Australië gevonden stukje blauwe  gesteente. Dat betekent dat als ‘snel’ (in geologische zin) na het begin van de aard de aardkorst is ontstaan. Dat ondersteunt de huidige ideeën over de ontstaansgeschiedenis van de aarde, die 4,5 miljard jaar geleden een aanvang nam. Lees verder →