Het is zinnig waardevolle metalen terug te winnen

E-afval is waardevol

E-afval is waardevol

Het zou natuurlijk een raar verhaal zijn als dat niet zo was, maar wat op het eerste oog voor de aarde en het milieu gunstig is, kan nogal eens niet door de enge, economische beugel. Zo lijkt het uiterst dom om je verpakkingsmateriaal steeds maar weer te vernietigen, maar economisch schijnt dat toch voordeliger te zijn, al is het milieu daar niet blij mee. Nu schijnt het terugwinnen van waardvolle materialen ook de economische zegen te krijgen en zelfs voordeliger te zijn dan winning, stellen onderzoekers. Lees verder

Op zoek naar goedkope, niet-giftige halfgeleiders

Nieuwe klasse goedkopen en milieuvriendelijke halggeliders ontwikkeld

De nieuwe klasse NaBiS-alfgeleiders zou goede vooruitzichten hebben als zonnecelmateriaal (afb: Vela)

De weg naar de hel is geplaveid met goed voornemens. Daar lijkt het een beetje op: de weg naar een schone toekomst. Een van de ingrediënten zijn zonnecellen en daarbij scoren de perovskietcellen hoge ogen, maar hoe schoon is die toekomst met giftige of schaarser worden stoffen, zoals kobalt voor lithiumionbatterijen? Javier  Vela van de universiteit van Iowa  (VS) ging met twee van zijn promovendi op zoek naar schone alternatieven voor perovskieten en vonden die in natrium, bismuth en zwavel. Lees verder

Baskische onderzoekers zetten het licht op zijn kop

Licht 'omgekeerd' met hyperbole metaoppervlakken van boornitride

Links de normale lichtvoortplanting vanuit een puntbron, rechts de concave (afb: nanoGUNE)

Licht dat uit een puntbron komt verspreidt zich normaal in alle richtingen, concentrisch, net als de watergolven die ontstaan als er een steen in de vijver is gegooid. Onderzoekers uit Spaans Baskenland hebben nu speciale oppervlakken gemaakt, zogeheten hyperbole metastructuren of oppervlakken, die het licht ‘op zijn kop’ zetten, waarbij de lichtgolven zich vanuit een puntbron nog maar in bepaalde richtingen voortplanten. Ze maakten die golffronten met een relatief nieuwe microscooptechniek zelfs zichtbaar. De onderzoekers denken dat dit resultaat de basis legt voor het verkleinen van optische componenten voor sensoren en signaaloverdracht (de lichtcomputer?).. Lees verder

Wordt hout het nieuwe staal?

Supersterk en taal verdicht hout, sterker dan staal

Liungbang Hu (l) en Teng Li met hun supersterke taaie hout (afb: univ. van Maryland)

Even voor zijn mallemoers kont weggeredeneerd zou deze ontwikkeling de wereld wel eens goed van pas kunnen komen, want de productie van staal vreet heel wat energie. Hout groeit zonder ons. Onderzoekers van de universiteit van Maryland (VS) hebben een manier gevonden om hout tien keer sterker te maken en bovendien nog taaier ook. Daarmee wordt hout sterker dan vele titaanlegeringen, aldus de onderzoekers. Lees verder

De theorie voor supergeleiders klopt toch wel

Hogetemperatuursupergeleiders

In de jaren ’80 maakte de kritische temperatuur waar beneden supergeleiding heerst een ‘sprong’

Al zo’n dertig jaar sedert de ontdekking van Bednorz en Müller van het bestaan van hogetempersatuursupergeleiders zijn onderzoekers op zoek naar materialen die bij kamertemperatuur supergeleidend zijn. Tot nu toe zijn de resultaten niet over om naar huis te schrijven, maar nu hebben ze elektrische wervelingen bij hogetemperatuursupergeleidende koperverbindingen gevonden die, anders dan gedacht, wel degelijk voldoen aan de standaardtheorie. Misschien beleven we het nog: materialen die geen enkele weerstand vertonen bij kamertemperatuur (dat zijn die ‘hoge’ temperaturen). Lees verder

Koolstofnanobuisjes mogelijk kankerverwekkend

Cdkn2a-eiwit

Cdkn2a (afb:WikiMedia Commons)

Onderzoekers zouden bij muisjes aannemelijk hebben gemaakt dat koolstofnanobuisjes net zo’n kankerverwekkend effect hebben als asbest. 10% tot 25% van de 32 proefdiertjes kreeg een mesothelioomtumor, een kwaadaardige kanker van het borstvlies die, vooralsnog, niet te genezen is. Dat wil overigens niet meteen zeggen dat die nanobuisjes hetzelfde effect hebben op mensen. Lees verder

Een oled-scherm op staalplaat. Een geintje?

Stalen oled-scherm

Stalen oled-scherm (afb: Nippon Steel)

Soms zie/lees je dingen waarvan je denkt: waar hep dat foor nodig? Op allerleri elektronica zitten schermpjes. Staal is dan niet het eerste materiaal waaraan je denkt. Nippon Steel c.s. denken daar anders over. Samen met, onder meer, het Duitse Fraunhofer-instituut heeft het Japanse bedrijf een oled-scherm ontwikkeld op een stalen drager. Ehhhhhh…
Lees verder

Grafeen valt te maken uit ‘prik’

Grafeen gevormd uit 'prik' (koolzuur)

Met een opdampingstechniek wordt er grafeen gevormd op de koperplaat (l) (afb: univ. van Illinois)

Grafeen, de bijzondere tweedimensionale vorm van koolstof, krijgt allerlei mooie eigenschappen en een fraaie toekomst toegedicht. Da’s mooi, maar een wezenlijk aspect zou hierbij roet in het eten kunnen gooien. Als het materiaal echt zo succesvol zal zijn als verwacht, dan zal het ook op een niet al te vieze en ingewikkelde wijze in grotere hoeveelheden moeten worden bereid. Labproefjes zijn leuk en nuttig, maar daarmee kun je de beloften niet waarmaken. Nu schijnt het dat onderzoekers van de universiteit van Illinois (VS) grafeen maken uitgaande van sodawater (prik, zou ik zeggen, want daar gaat het om). Dat is een schonere manier dan die waarmee tot nu toe grafeen wordt bereid, beweren de onderzoekers. Lees verder

Groene zonnetechnologie, echt groen of rood

Groen blas

Planten zijn tenslotte ook zonnecellen die groen zijn, alleen veel minder rendement hebben


Sommige technieken redden het niet door trivialiteiten. Ik heb wel eens gehoord dat een grijze cyperse kat weg moest toen haar baasjes nieuw meubilair kochten. Daar paste geen grijs bij. Iets minder triviaal is de kleur van siliciumzonnepanelen. Ik heb het altijd vreemd gevonden dat zonnepanelen van die lelijke platte blauwe vlakken moeten zijn. Je zou toch zonnepanelen in de vorm van pannen kunnen maken. Elon Musk heeft mijn wens in vervulling doen gaan. Nu hebben onderzoekers van het Amolf in Amsterdam groene zonnecellen gemaakt, een tikje minder rendement (10% is zo’n %punt), dat wel. Lees verder

Nanobuisjes maken transistor weer kleiner

transitor van koolstofnanobuisjes van 40 nm

De Vier koolstofbuistransistoren. Stroom loopt door de rode banen. Met de gele poorten schakel je (afb: IBM)

Het leek er een beetje op of de wet van Moore (alle elektronische details krimpen elke anderhalf, twee jaar met een factor twee) zijn laatste tijd heeft gehad, maar nieuwe materialen lijken de ontwerpers weer enig soelaas te geven. Onderzoekers van IBM hebben een transistor gemaakt van zo’n 40 nm (1 nm is eenmiljoenste millimeter). Daarvoor gebruikten ze koolstofnanobuisjes. Lees verder