Chaos geeft de kwantumwereld ‘warmte’

Kwantumthermometer

De truc (?) om met een kwantumthermometer (rood) de temperatuur in een kwantumssysteem te bepalen (afb: TU Wenen)

De kwantumwereld is (ons) zo vreemd dat het lijkt over er, ten  minste, twee verschillende werelden bestaan: de echte, direct waarneembare en de kwantumwereld. Toch moeten die elkaar ergens ontmoeten. Hoe kunnen de thermodynamicawetten (of ik zou eigenlijk regels moeten zeggen) ontstaan uit de kwantumregels? Nu zouden onderzoeksters hebben uitgevogeld dat alleen waar chaos heerst de thermodynamicaregels voortkomen uit de kwantumregels. Lees verder

“Natuurkundewetten bestaan niet”

Sankar Das Sarma (afb: univ.van Maryland)

Sommige mensen zouden het een woordenstrijd noemen, een strijd over de betekenis van woorden.  Andere mensen zullen zich afvragen wat de zin van zo’n opmerking is. Zolang je met die (niet)wetten dingen kunt voorspellen zijn ze toch gewoon nuttig? De theoretisch natuurkundige Sankar Das Sarma krijgt in the Guardian ruimte om zijn visie uit te leggen en ik houd van mensen die de boel af en toe eens flink opschudden. Lees verder

Onderzoekers zou voor het eerst een ‘wormgat’ hebben gemaakt

Een wormgat volgens A. Mueller

Zo ziet volgens A. Mueller van Caltech een wormgat er uit….

Kwantummechanici hebben een proef ontwikkeld waarmee ze het gedrag en de dynamica van een speciale vorm van wat een wormgat heet kunnen bestuderen.
Lees verder

Wat is koolstofvoetafdruk van een elementair deeltje? Dat scheelt

FCC CERN

Stukje van de FFC? (afb” CERN)

Eerlijk gezegd heb ik nooit zoveel opgehad met elementaire deeltjes, al was het maar doordat die steeds bij nader inzien geen elementair deeltje bleken te zijn. Van het simpele Griekse ‘atoom’ (ondeelbaar) zijn we ondertussen in de ‘pudding’ (kwark) en andere fantasienamen terechtgekomen en sedertkort ook in de Higgsbosons. Bij onderzoek aan die deeltjes heb je gigantische en gigantisch dure machines nodig. Nou ik het toch over het klimaat heb, wat is eigenlijk de koolstofvoetafdruk van zo’n elementair deeltje? Dat scheelt nogal wat, (b)lijkt het.

Lees verder

Zwaartekracht scheidt Einsteins relativiteitstheorie van de kwantumtheorie

QG-MM-logoDe algemene relativiteitstheorie van Albert Einstein staat nog steeds recht overeind. Aan de andere kant hebben we de kwantumtheorie. Die twee botsen met elkaar als het gaat over zwaartekracht. Zijn die twee onverenigbare belangrijke steunpilaren van de natuurkunde toch te verenigen? Er worden pogingen gedaan en wellicht…. Lees verder

Supergeleiding bij kamertemperatuur niet bewezen

Ranga Dias, supergeleiding

Ranga Dias (afb: Adam Fenster / univ. van Rochester)

In 2020 meldden onderzoekers dat ze, onder zeer extreme omstandigheden, een stof supergeleidend hadden gemaakt bij kamertemperatuur. Dat artikel in Nature is nu teruggetrokken door de redactie. Aan dat resultaat werd door medeonderzoekers al langer getwijfeld, maar nieuw onderzoek gaf de doorslag voor de redactie voor terugtrekking. Lees verder

Supergeleiding zou een gevolg zijn van een kwantumverschijnsel

Hogetemperatuursupergeleiders

In de jaren ’80 maakte de kritische temperatuur waar beneden supergeleiding heerst een ‘sprong’

Al tientallen jaren proberen wetenschappers een houdbare theorie te bedenken die het fenomeen supergeleiding verklaart. Nu schijnt dat verschijnsel letterlijk in beeld gebracht te zijn bij een cupraat (koperoxide met verschillende elementen). Daaruit zou zijn op te maken dat elektronen elkaar aanzetten om zich wrijvingsloos te verplaatsen. Dat zou dan weer lijken op een theorie die bedacht werd toen het mysterie ontstond bij de ontdekking van ‘hogetemperatuursupergeleiders‘ in de jaren 80.
Cupraatdeskundige Subir Sachdev van de Harvarduniversiteit vindt
het bewijs mooi en direct. Experimentator Séamus Davis die het onderzoek aan de universiteit van Oxford heeft geleid stelt er al zo’n25 jaar aan gewerkt te hebben. “Het mysterie is nu opgelost”, vindt hij. Lees verder

Gelijk van Einstein stelt sommige wetenschappers teleur

Albert Einstein en de zwaartekrachtgolven

Albert Einstein geloofde zelf dat zwaartekrachtgolven niet zijn waar te nemen

Albert Einstein was een genie die louter met potlood, papier en hersens (denk ik=as dan) wetmatigheden in de natuur bedacht/vond die nog steeds recht overeind staan. Wat betreft het equivalentieprincipe betreft lijkt hij ook nog steeds gelijk te hebben Nieuwe, nauwkeuriger metingen van/in de MICROSCOPE-satelliet zouden dat principe, fundament van de algemene relativiteitstheorie, met verhoogde precisie hebben bevestigd, tot teleurstelling van sommige wetenschappers. Lees verder

Higgsboson tien jaar geleden ontdekt maar nog veel open vragen

Proton/proton-botsing

De proton/proton-botsing waaruit het bestaan van het Higgs-deeltje kon worden afgeleid (foto: CERN)

Tien jaar geleden werd het Higgsdeeltje voor het eerst waargenomen. Dat zou zorgen voor de massa van materie. In de tussentijd hebben vooral onderzoekers rond de grote hadronbotser (LHC) dit boson aan een nadere inspectie onderworpen. Een van de grote vragen was of het deeltje netjes volgens de theorie met andere deeltjes wisselwerkt. Met krachtdeeltjes als fotonen, W- en Z-bosonen was geconstateerd bij de ontdekking, gebeurt dat al. In 2016 lukte het met materiedeeltjes als quarks en leptonen. In 2018 werd ook de wisselwerking met de topquark vastgesteld. Toch zijn lang niet alle vragen beantwoord. Lees verder

Wat een schok (voor deeltjesfysici): de W-boson is te zwaar

Standaardmodel elementaire deeltjes

Standaardmodel der elementaire deeltjes (afb: WikiMedia Commons)

Het W-boson lijkt zwaarder te zijn dan volgens de heersende theorie is toegestaan. Als die meting klopt dat hebben deeltjesfysici een groot probleem en moeten op zoek naar een nieuwe theorie over elementaire deeltjes. Lees verder