Categorie archieven: natuurkunde

Van Mendelejevgetallen en chemische ruimte tot materiaaleigenschappen

Geplaatst op door
Beantwoorden
Hardheidskaart

Deze kaart geeft verbindingen aan met de grootste hardheid (afb: Artem Organov)

Ik zal wel iets gemist hebben, maar ik had nog nooit van Mendelejevgetallen gehoord. Mendelejev was de eerste die op het idee van een periodiek systeem der elementen kwam. Dat Mendelejevgetal schijnt een getal te zijn dat iets zegt over de eigenschappen van scheikundige verbindingen. In de jaren 80 zijn die berekend (geschat?) door de Britse in 2017 overleden natuurkundige David Pettifor, maar kennelijk heeft die stil gehouden hoe. Nu denken onderzoekers van het Russische Skoltechinstituut het mysterie te hebben opgelost en ‘kaarten’ te kunnen maken waarmee de eigenschappen van verbindingen kunnen worden voorspeld. Lees verder →

Eindelijk: supergeleiding bij kamertemperatuur (?)

Geplaatst op door
Beantwoorden
Supergeleidingslab Rochesteruniversiteit

Het supergeleidingslab van de Rochesteruniversiteit in New York (afb: RU)

Toen in 1986 Georg Bednorz en Alex Müller een supergeleider maakten die zijn kunsten vertoonde bij een temperatuur van zo’n 35 K (-238°C), 10 graden hoger dan de tot dan toe bekende supergeleiders, kwam er een wereldwijde zoekactie naar andere ‘hogetemperatuur’supergeleiders en werd er zelfs gesproken van supergeleiding bij kamertemperatuur. Veel hoger dan -70°C (waterstofsulfide) is men niet gekomen, maar daarvoor had je wel een gigantische druk voor nodig (155 GPa, zo’n 15 000 bar).  Ook bij deze verbinding van waterstof, koolstof en zwavel is een hoge druk nodig, die de bruikbaarheid van deze supergeleider niet bepaald zal bevorderen. Lees verder →

We spugen hele enden als we praten

Geplaatst op door
Beantwoorden

Pratende jongerenWe spugen wat af in ons leven. Als we  praten lanceren we talloze fijne druppeltjes die, afhankelijk van de kracht waarmee we spreken, vaak meters ver komen, constateerden onderzoekers van de Amerikaanse Princeton-universiteit. In coronatijden of tijden van welk virusbesmetting ook, kunnen we beter onze mond houden (of een mondkapje dragen, zeg ik daar schijnheilig achteraan). Lees verder →

150 jaar oude fasenregel van Gibbs aan diggelen (?)

Geplaatst op door
Beantwoorden

Josiah Willard Gibbs

Josiah Willard Gibbs (afb: WikiMedia Commons)

Zo’n 150 jaar geleden stelde Josiah Willard Gibbs dat maximaal drie toestandfases tegelijkertijd bestaan. Bij smeltend ijs heb je water zowel in vaste, vloeibare als gasvormige fase. Er waren/zijn onderzoekers die er van uit gingen dat meer ook onmogelijk was. Nu hebben onderzoekers van, onder meer, de TU Eindhoven laten zien dat een vijffasensysteem in evenwicht mogelijk is. Dag faseregel van Gibbs? Die ontdekking zou gevolgen kunnen hebben voor de productie van ‘moeilijke’ mengsels als mayonaise, verf of vloeibaarkristalschermen. Lees verder →

Helft Nobelprijzen naar slechts vijf onderzoeksvelden

Geplaatst op door
Beantwoorden

Andre(i) Geim

Andre(i) Geim (afb: WikiMedia Commons)

Meer dan de helft van de Nobelprijzen in de laatste decennia zijn naar vertegenwoordigers van slechts vijf onderzoeksvelden gegaan volgens een analyse van onderzoekers rond John Ioannidis van de Standforduniversiteit in Californië. Lees verder →

Materialen krijgen ‘vreemde’ eigenschappen door laserlicht

Geplaatst op door
Beantwoorden
Laserlicht

Met uitgekiende pulsschema’s voor lasers zouden geleidene materialen isolatoren worden en omgekeerd (afb: phys.org)

Als je laserlicht laat vallen op een materiaal dat normaal een isolator is dan zou dat wel eens kunnen veranderen in een geleider en omgekeerd. Dat hebben natuurkundigen in de VS en het VK berekend. Dat effect zou het gevolg zijn van ‘kwantumsturing’, het idee dat het gedrag van een systeem kan worden beïnvloed door het aanwenden van een in de tijd veranderend veld. In de toekomst zouden gewone huis-, tuin- en keukenmaterialen op die manier wel eens kunnen worden omgetoverd tot supergeleiders speculeren de onderzoekers. Ik vraag me ernstig af hoe praktisch zoiets kan zijn. Lees verder →

Elektronen kunnen ook gezellig samen reizen

Geplaatst op door
Beantwoorden
Elektronen reizen in groepen

Elektronen samen op reis (afb: Yun-Yi Pai)

Het lijkt er op alsof elektronen ook gezamenlijk op kunnen trekken. Onderzoekers van de universiteit van Pittsburgh denken een nieuwe elektronentoestand, nieuwe deeltjes te hebben ontdekt. Normaal gesproken stoten elektronen elkaar af.
Lees verder →

De natuurkunde heeft onbepaaldheid nodig

Geplaatst op door
Beantwoorden
Nicolas Gisin pleit voor toeval

Nicolas Gisin (afb: univ. van Genève)

In de klassieke natuurkunde ligt eigenlijk alles vast, waarbij vergelijkingen (wetten) de richting van de ontwikkeling aangeven. Toch hebben wij simpele aardlingen het idee dat er zoiets bestaat als toeval dat niet noodzakelijkerwijs het vervolg is op het voorafgaande. Nicolas Gisin van de universiteit van Genève vindt dat de klassieke natuurkunde toeval nodig heeft, onbepaaldheid. Daarmee komt die klassieke natuurkunde dichter bij de kwantummechanica, stelt de Zwitserse natuurkundige. Lees verder →

Waardoor is ijs zo glad? Door olieachtig smeltijs

Geplaatst op door
Beantwoorden
Schaatser

Een olieachtig waterlaagje zou het de schaatser mogelijk maken te schaatsen

Ik kan me herinneren dat Karel Knip in zijn vaak amusante bijdragen over de wetenschap van alledag in NRC Handelsblad regelmatig met die vraag geworsteld heeft. De vraag was bij hem eigenlijk: waardoor kunnen we schaatsen? Als ik me goed herinner zouden Knips naspeuringen uitgekomen zijn op de druk op de smalle ijzers die er voor zorgt dat het ijs onder de dunne ijzers smelt. Nu schijnen eigenwijze Fransen uitgemaakt te hebben dat dat door wrijving komt. Daardoor ontstaat een uiterst dun laagje water, veel dunner dan ooit gedacht en bovendien veel visceuzer (stroperiger) dan gewoon water. Lees verder →