Nieuwe beoordelingsproces artikelen door eLife roept weerstand op

Lee Berger, National Geographic

lLee Berger (afb: National Geographic)

Zichzelf respecterende wetenschappelijke tijdschriften laten de ingezonden artikelen die de redactieleden interessant vinden beoordelen door vakgenoten van de auteurs. Dat leidt vaak tot veranderingen of zelfs terugtrekkingen maar meestal ook tot ergernis bij de auteurs. ELife heeft het, bij wijze van proef, over een andere boeg gegooid: publiceer het artikel zoals de auteurs dat ingediend hebben, maar meteen ook het commentaar van de beoordelaars.
Dat heeft bij een artikel over een tot voor kort onbekende menssoort, de Homo naledi, meteen tot gemor bij collega’s geleid. Deze manier zou wetenschappelijke fabeltjes in het leven schoppen. Paleoarcheologe Jamie Hodgkins van de universiteit van Colorado, een van de beoordelaars, vond zelfs dat er geen wetenschap in het artikel stond. Lees verder

Conclusies milieustudies vaak niet goed onderbouwd

Er hapert vaak nogal wat aan milieuonderzoek en de conclusies die onderzoekers daaraan verbinden. Volgens een, nog niet beoordeeld, onderzoek van de universiteit Hasselt (B) is 59% van de gerapporteerde conclusies niet gebaseerd op deugdelijk statistisch bewijs. “Ons onderzoek impliceert  dat in die studies dingen beweerd worden die (statistisch;as) onvoldoende zijn onderbouwd”, stelt milieueconoom en statisticus Stephan Bruns. Lees verder

‘Open’ wetenschapstijdschriften fors duurder

HAL Open Science

De ‘verwerkingskosten’ (APC in Engelse afko) voor ‘open’ tijdschriften (afb: rapport HAL Open Science)

Als wetenschappers hun resultaten wereldkond willen maken dan gebeurt dat vrijwel altijd via wetenschaps-tijdschriften. Niet zo vreselijk lang geleden waren de meeste daarvan abonnements-bladen. Instituten, bedrijven en particulieren moesten daarvoor stevig in de buidel tasten.
De laatste jaren zijn vooral door druk vanuit Europa maar ook ondersteund door veel wetenschappers de ‘open’ bladen in opkomst met die van PLOS als een van de belangrijkste. Iedereen kan de artikelen lezen, maar dat kost wel wat voor de auteurs of liever gezegd hun werkgevers. Die betalen voor publicatie. Nu blijkt dat die ‘open’ bladen de laatste jaren fiks duurder zijn geworden. Tijd voor een revolutie.(?) Lees verder

Wat als ChatGPT wetenschappelijke artikelen gaat schrijven?

Insilico MedicinIk had begrepen dat het ki-algoritme ChatGPT een tamelijk slechte, althans niet beste programmeur is, maar intussen duikt het progje op als spiekhulp voor studenten en middelbareschoolleerlingen, maar ook als leraar. Microsoft is er helemaal weg van.
Ondanks de matige programmeercijfers lijkt de ki-code nu op de nominatie te staan als heuse ‘geleerde’. Sommige onderzoekers willen ChatGPT als medeauteur bij wetenschappelijke artikelen, maar voorlopig lijken hoofdredacteurs van belangrijke bladen de boot af te houden. Inmiddels hebben uitgevers van duizenden wetenschappelijke bladen ChatGPT als (mede)auteur gebannen (toevoeging 27jann23).
Lees verder

Verhoudingsgewijs steeds minder ‘doorbrekende’ wetenschap

De verbeelding van CRISPR/Cas9

De verbeelding van CRISPR/Cas9

Wat is ‘doorbrekende’ wetenschap? De redactie van het blad Nature noemt dat wetenschappelijke ontdekkingen die een vakgebied andere wegen heeft doe inslaan. Dan hebben ze het over de ontdekking van de dubbele helixstructuur van DNA in 1953. Ik zou zeggen dat daar ook de ‘ontdekking’/ontwikkeling van de CRISPR-technologie daartoe behoort. Hoe het komt dat dergelijke doorbraken in de wetenschap verhoudingsgewijs minder vaak voorkomen is een raadsel. Het aantal doorbraken is overigens vrijwel constant gebleven.
Lees verder

Menselijke hersencellen in rattenhersens zorgen voor opwinding

Kweekhersentjes

Kweekorgaantjes worden verkregen uit embryoale of pluripotente stamcellen (afb: Standforduniversiteit)

Het schijnt niet netjes te zijn om hersens van mensen grondig te bestuderen, dus dan gebruiken we maar proefdieren om menselijke hersencellen in werking te bestuderen. Ratten kun je naar believen doden om hun hersens onder de ‘loep’ te leggen. Nu blijkt dat de invoeging van menselijke hersencellen in rattenhersens die beesten tot opwinding kunnen aanzetten. Wat zegt dat over de functie van menselijke hersencellen? Lees verder

Alzheimer’medicijn’ lijkt niet helemaal koosjer te zijn

Alzheimer-hersens

Een opname van een door Alzheimer aangetast brein

Matthew Schrag van de Vanderbiltuniversiteit (VS) meldt in Science dat bij onderzoek aan het kandidaatmedicijn voor Alzheimersimufilam fraude zou zijn gepleegd. Dat middel, ontwikkeld door Cassava Sciences, zou de verstandelijke vermogens van Alzheimerpatiënten verbeteren en zou bijdragen aan de stabilisering van beta-ameloïde. Er zou met de onderzoeksgegevens zijn geknoeid. Lees verder

Foute wetenschappelijke artikelen lijken interessanter dan goede

Ágnes Horvát

Ágnes Horvát (afb: Northwesternuniv.)

Het lijkt er op dat de wetenschap een prima methode heeft om waarheid van verzinsel te scheiden (de falsificatie en de  beoordeling door gelijken) maar dat is niet helemaal waar. Uit onderzoek van Ágnes Horvát en collega’s van de Northwesternuniversiteit blijkt dat teruggetrokken artikelen twee keer zo vaak worden geciteerd door pers en sociale media e.d. dan soortgelijke artikelen met een zelfde ‘status’ in dezelfde bladen gepubliceerd maar die alle kritiek hebben doorstaan. Lees verder

In het lab nemen de robots en machines het over

Wolklab Emarald

Het ‘wolklab’ in bedrijf (afb: ECL)

Na tientallen jaren een fantasie te zijn geweest lijkt kunstmatige intelligentie school te maken, maar ook de robots dringen op. Op een lab verschijnen steeds meer machines maar in de VS zijn al de eerste labs opgezet die (vrijwel) zonder menselijke hulp hun onderzoekende arbeid doen en wel 24 uur per dag en 365 (of -6 in een schrikkeljaar) dagen per jaar.  De labjassen kunnen aan de kapstokken. Lees verder

Is informatie de vijfde fase waarin materie kan bestaan?

Positron botst op elektron

Positron botst op antideeltje (elektron) (afb: M.Vopson)

Laat ik om te beginnen zeggen dat ik dit blog Geleerd uitschot heb genoemd. Daarmee wil ik aangeven dat wetenschap een prachtig fenomeen is, maar wetenschappers zich niet onttrekken aan eigenschappen die aan andere mensen kleven. Wat moet je denken van een wetenschapper die probeert vast te stellen of er naast de vaste, vloeibare, gasvormige en plasmafase nog een vijfde fase bestaat: informatie? Lees verder