Enzym ‘ontmantelt’ zenuwgas in minuten

fosfortriësterase

De structuur van fosfortriësterase, de inspiratiebron (afb: Wiki Commons)

Het moorddadige boevenregime van Assad in Syrië gebruikte in 2013 hoogst-waarschijnlijk het zenuwgas sarin bij zijn aanval op Aleppo, toen geheel in handen van de opstandelingen met IS nog niet in beeld, waarbij honderden doden vielen en vele gewonden. Voor diplomatiek verkeer redelijk snel werd de dictator (“Ik weet van niks.”) door de rest van de wereld gedwongen zijn voorraden zenuwgas in te leveren. Het vernietigen van die strijdgassen was nog een hels karwei en moest om veiligheidsredenen op zee plaatsvinden. Onderzoekers van de Amerikaanse Northwestern-universiteit schijnen nu een van een op een bacterieel enzym geïnspireerde stof, een metallorganische verbinding, te hebben ontwikkeld, die de zenuwgassen in minuten onklaar maakt.
Lees verder

Chemische ‘machine’ maakt ingewikkelde stoffen

Chemische 'machine'

De chemische ‘machine’ van Burke


Scheikunde is een lastig vak. Er zijn vaak ingewikkelde bereidingsstappen en -methodes nodig om een verbinding te maken en hoe groter de verbinding hoe lastiger het wordt. Onderzoekers van de universiteit van Illinois (VS) hebben een chemische ‘machine’ gebouwd waarmee als ware het lego, ingewikkelde verbindingen, zogeheten ‘kleine moelculen’, opbouwt uitgaande van simpele chemische bouwstenen. Het procédé zou de ontwikkeling van, onder meer, geneesmiddelen aanzienlijk kunnen versnellen.
Lees verder

Ionische vloeistof haalt zeldzame aarden uit spaarlamp

SpaarlampScheikundigen van de KU Leuven ontwikkelden een nieuw methode om met behulp van een ionische vloeistof uit tl’s en spaarlampen de metalen europium en yttrium te isoleren. De metalen zijn meteen bruikbaar in nieuwe lampen. De ionische vloeistof heeft heel wat voordelen boven de klassieke oplosmiddelen. Alleen de beoogde metalen lossen er in op en is de ionische vloeistof zelf herbruikbaar. Lees verder

Nieuwe katalysator kraakt lignine

Structuurformule van lignine

Zo ongeveer ziet de lignine in chemische notatie er uit (afb: WIkicommons)

Lignine is een belangrijke component van hout of beter gezegd planten in het algemeen (rond een kwart van gedroogd hout), maar is chemisch lastig te kraken in voor de mens nuttiger verbindingen. Onderzoekers van de universiteit van Tokio rond Kyoko Nozaki zouden een katalysator hebben ontwikkeld die die klus wel kan klaren. Meteen wordt er dan gespeculeerd over biomassa als basisgrondstof voor de chemische industrie als alternatief voor aardolie.
Lees verder

IJzer voor waterstofproductie beter dan platina

Hydrolysekatalysator

IJzerdeeltjes verpakt in koolstof werken goed als hydrolysekatalysator (afb: Kari Laasonen)

De ontleding van water in waterstof en zuurstof (hydrolyse) kan veel sneller als je die katalyseert met ijzernanodeeltjes in een ‘kooi’ van koolstof, zo bleek Finse onderzoekers. Zo’n katalysator schijnt eenvoudig te maken te zijn en heeft een lange houdbaarheid. Nu wordt daarvoor veelal de dure platinakat gebruikt. De nieuwe katalysator zou beter presteren. Lees verder

Grafeen uit de fabriek (?)

Grafeenproductie op industriële schaal

Opnamen met de rastertunnelmicroscoop (STM) laten zien dat op koperoxide (CuOx) het grafeen keurig netjes aangroeit (afb: Nano Letters)

Onderzoekers van, onder meer, de Rijksuniversiteit Groningen hebben een proces ontwikkeld waarmee het ‘wondermateriaal’ grafeen ook op industriële schaal zou zijn te produceren.
Lees verder

Een ei ontkoken

Eiwitontwarder

De eiwitontwarder van Colin Raston

Een ei ontkoken, zodat het zich weer omvormt tot de keurige gevouwen eiwitten? Het schijnt te kunnen. Is dat dan ook weer dik vloeibaar als het oorspronkelijke ongekookte ei? Wie zal het zeggen. De onderzoekers van het procédé van de universiteit van Californië in Irvine hebben nog niet een heel ei ontkookt. De truc is een rotatieproces waarmee de eiwitten ontward worden, zoals in een gekookt ei, in de hoop dat ze weer tot hun oorspronkelijke vouwing zullen terugkeren. Dat rotatieproces werd in 2013 gepresenteerd door de Australiër Colin Raston, die daarbij aan andere chemische toepassingen dacht. Raston was ook betrokken bij dit onderzoek. Het proces, in feite een scheve centrifuge, zou goede diensten kunnen bewijzen bij het ontwarren van eiwitten die genetische veranderde micro-organismen vaak produceren, maar ook de term ‘kanker’ valt weer. Lees verder

‘Koolstofsponzen’ zouden kooldioxide onschadelijk maken

Blik op de aardeWe worstelen met de afscheidingsproducten van onze overmatige leefwijze, de broeikasgassen. We weten dat het niet goed is, maar hebben niet het lef onze destructieve manier van energievoorziening te veranderen (zie Lima geflopt). Stiekem hopen we op een ‘makkelijke’ technische oplossing. Welnu: men vraagt en de wetenschap draagt aan. Onderzoekers van de Amerikaanse Cornell-universiteit hebben een soort koolstofsponzen ontworpen die kooldioxide afvangen uit, bijvoorbeeld afgassen van krachtcentrales. Lees verder

Fullerenen als vangers van kooldioxide

PEI-C<sub>60</sub>

PEI-C60 is een korrelige substantie

Het schiet niet echt op met het terugdringen van de broeikasgasuitstoot. In haar wanhoop is de mensheid al op zoek naar een ‘makkelijke’ oplossing met behulp van techniek zoals het strooien van sulfaatdeeltjes in de atmosfeer. Techniek is niet per se onzinnig als (voorlopige) oplossing van het broeikasgasprobleem. De hele kwestie is dat die broeikasgassen in de atmosfeer terecht komen. Met techniek zouden wat dat deel kunnen aanpakken: de kooldioxodeafvangst. Amerikaanse onderzoekers denken dat de vreemde koolstofstructuren, de fullerenen of buckyballs in combinatie met amines daarbij een mooie rol kunnen spelen. Lees verder

Bieten ingezet als ‘grondstof’ chemie

Bietenoogst

Bietenoogst

De chemische industrie wil binnenkort € 1 miljard investeren in fabrieken die chemicaliën maken uit Nederlandse suikerbieten. Zo speelt de chemie in op de afschaffing van de Europese suikerquota, zo schrijft het Financieele Dagblad. De vraag is overigens hoe serieus deze plannen zijn.  Lees verder