Categorie archieven: scheikunde

Nijmegenaren maken linksdraaiend aminozuur

Geplaatst op door
Beantwoorden
Enantiomeerspecifieke reactie

Bij de reactie ontstaan zowel de links- als rechtsdraaiende variant (rood enblauw), maar door een proces dat Viedma-rijping is genoemd blijft alleen de linksdraaiende versie van het molecuul over (afb: Radboud-universiteit)

Bepaalde organische moleculen hebben eenzelfde chemische opbouw, maar hun ruimtelijke structuur is gespiegeld zoals onze linker- en rechterhand. Dat verschijnsel heet stereoisomerie of optische isomerie. Normaal gesproken worden met een synthese evenveel rechtsdraaiende als linksdraaiende moleculen gemaakt, maar in levende systemen zijn de stereoisomeren maar éénhandig. Zo zijn de aminozuren in ons lichaam allemaal linksdraaiend, de suikers en het DNA-molecuul rechtsdraaiend. Nijmeegse astrochemici rond René Steendam  hebben nu voor het eerst een methode in de praktijk gebracht om alleen linksdraaiende aminozuren te maken. Lees verder →

‘Pielen’ aan het klimaat goed mogelijk

Geplaatst op door
Beantwoorden
Plaat tegen aardopwarming

Er werden en worden allerlei vaak waanzinnige ideeën bedacht om de aardopwarming te temperen. Dit zou je een plaat-voor-je-kop kunnen noemen.

Het lijkt het steeds duidelijker dat de mens (mede) schuld is aan de aardopwarming. Oorzaak: zijn onverzadigbare energiehonger die hij grotendeels put uit fossiele bronnen, waardoor grote hoeveelheden van het broeikasgas CO2 de atmosfeer in worden geslingerd. Remedie: een grootscheepse ontwenningskuur. Tot zover waren de zaken simpel, maar als het op de kuur aankomt gaan we stotteren. Hoe kom je van je verslaving af? Je energieverbruik drukken en weg van de fossiele brandstoffen. Ja, ja, ja, maar dat is moeilijk en dus komen de alternatieve voorstellen: klimaattechniek (ook wel geotechniek genoemd). Kunnen we die opwarming met technische of chemische middelen tegengaan? Dat gaat niet, denken sommigen, of toch wel? Onderzoekers van Harvard pleiten er voor die technieken op kleine schaal te beproeven. Dat kan gevaarloos, volgens hen.
Lees verder →

Pyrazoolnetwerk absorbeert grote hoeveelheid freonen

Geplaatst op door
Beantwoorden
Fluorkoolwaterstoffen opruimen met nanostructuur

Drie pyrazoolmoleculen vormen een porie (links) en uiteindelijk een groot nanoporeus netwerk (rechts) (afb: Nature)

Onderzoekers van de universiteit van Houston hebben een molecuul ontdekt – een pyrazoolverbinding – dat zich spontaan met zijn ‘collega’s’ verbindt tot een netwerk met microscopische poriën  die grote hoeveelheden stoffen kan absorberen zoals koolwaterstoffen, cfk’s (freonen) en fluorkoolwaterstoffen. De laatste twee hebben een nefaste uitwerking op de ozonlaag en worden ook verdacht broeikasgassen te zijn. Lees verder →

Nobelprijs scheikunde voor nanomicroscopie

Geplaatst op door
Beantwoorden
Nobelprijswinnaars scheikunde 2014

Vlnr: Eric Betzig, Stefan Hell, en William Moerner (foto: Wikimedia Commons)

Twee Amerikanen en een Duitser hebben de Nobelprijs voor scheikunde gekregen voor hun bijdragen aan de ‘slechting’ van de diffractiegrens in de microscopie, waardoor met microscopen nu ook de wereld van de cel is te bestuderen. Eric Betzig, Stefan Hell en William Moerner delen de prijs “voor de ontwikkeling van hoge resolutie fluorescentiemicroscopie”, zo heet het in Stockholm. Het is overigens wel opmerkelijk dat de prijs voor scheikunde naar een ontwikkeling gaat die nauwelijks iets met scheikunde te maken heeft. Lees verder →

Bommenmakers met laser op te sporen

Geplaatst op door
Beantwoorden
Bomsnuiver

Een proefopzet van de ‘bomsnuiver’ (foto: Fraunhofer-instituut)

Al jaren wordt er gesleuteld aan apparaten en systemen waarmee explosieven en andere ongewenste stoffen (zoals drugs) bij voorkeur van een afstand kunnen worden opgespoord. Er is röntgen in de strijd gegooid en niet zo lang geleden presenteerde het Israëlische bedrijf Tracense een elektronische bomsnuiver. Nu komt het Duitse Fraunhofer-instituut met een lasersysteem, waarmee, in combinatie met een sensornetwerk, op afstand bommenmakers zouden zijn te lokaliseren en te ontmaskeren. Het systeem heeft ook minder krijjgshaftige toepassingen zoals het testen van voedsel op eetbaarheid en het meten van luchtverontreiningen in productiehallen.
Lees verder →

Mobiele nmr-spectrograaf

Geplaatst op door
Beantwoorden
Het mobiele nmr-apparaat

Links de magneet ter grootte van 0,5 Tesla (penny er voor) en rechts de chip met de geïntegreerde elektronica met rood omrand de pulsgenerator. (afb: Hardvard-universiteit)

Kernspinmag-netische resonantie (nmr) is een fenomeen dat gebruikt wordt voor het ophelderen van structuren van ingewikkelde chemische verbindingen, maar ligt ook aan de basis voor afbeeldingstechnieken in de medische hoek (magnetoresontantie-beeldtechniek bekender onder de Engelse afko mri).  Apparaten die gebruik maken van dat fenomeen zijn nogal omvangrijk. Het lijkt er op dat onderzoekers van, onder meer, de Harvard-universiteit een draagbare versie van een nmr-spectrograaf hebben gemaakt door de benodigde elektronica op een chip te persen en gebruik te maken  van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van magneten. Handig in labs maar ook voor productielijnen in bedrijven.
Lees verder →

Synthetische iondrager vermoordt kankercellen

Geplaatst op door
Beantwoorden
iondragers

Rechts een deel van het chloridetransporterende molecuul (afb: Nature Cemistry)

In een breed gezamenlijk onderzoek hebben, onder meer, Koreaanse en Amerikaanse onderzoekers een molecuul gesynthetiseerd dat in staat is gebleken kanker- en andere defecte cellen te vergiftigen door die vol te pompen met ‘keukenzout’ (natrium- en chloride-ionen). Dat onderzoek zou een bevestiging zijn van een al twintig jaar oude hypothese om kanker te bestrijden met behulp van een iondragend molecuul. Ook patiënten die lijden aan de taalslijmziekte (cystische fibrose) zouden baat bij het nieuwe medicijn kunnen hebben.
Lees verder →

Scheten als medicijn?

Geplaatst op door
Beantwoorden

SchetenEerst even gekeken of het nog geen 1 april was. Nee dus. Vervolgens of het tijdschrift waarin het onderzoek gepubliceerd werd niet een of ander flutblaadje was. Ik kende het niet, maar het is het blad Medicinal Chemistry Communications, het officiële orgaan van de Europese vereniging van medische scheikunde. Dat lijkt solide. Dan de boodschap: scheten genezen ziektes. Of eigenlijk moet ik zeggen: zwavelwaterstof, het rotte-eierengas dat ook nog eens als vrij giftig te boek staat, voorkomt in lage concentraties het afsterven van de mitochondriën in de cel. Mitochondriën leveren de energie die een cel nodig heeft. Lees verder →

Stommiteit levert nieuwe klasse kunststoffen op

Geplaatst op door
Beantwoorden
De synthese van PHT

De synthese van PHT (afb: wikipedia)

Eigenlijk was het gewoon een stommiteit van Jeanette (Jamie) Garcia daar in de labs van IBM. Ze wilde een proef opzetten met drie ingrediënten en vergat er een. Het resultaat: een harde en sterke massa, die de trekken had van een thermoharder, maar zich, anders dan thermoharders, goed laat kringlopen. Er is zelfs een elastische variant mogelijk die zelfherstellende eigenschappen lijkt te hebben. Lees verder →