PFAS zou simpel afbreekbaar zijn, maar….

Afbraak PFAS

Voorgestelde manier om sommige (?) per- en polyalkylverbindingen (PFAS) af te breken (afb: Nature/Northwestern Univ.)

Organische verbindingen met  halogenen als chloor en fluor zijn vaak lastig afbreekbaar en nogal eens gevaarlijk voor de gezondheid van de mens. Al langer geleden werden drijfgassen en koelmiddelen, bekend onder de afko’s cfk’s (chloorfluorkoolwaterstoffen) en hfk’s (fluorkoolwaterstoffen, verboden vanwege hun rol in de vernietiging van de tegen uv-straling beschermende ozonlaag in de hogere atmosfeer. De laatste jaren zijn ook de halogeenverbindingen die bekend zijn onder de verzamelnaam PFAS (per- en polyfluoralkylverbindingen) een steeds grotere bron van zorgen geworden. Nu zeggen onderzoekers een simpele methode gevonden te hebben die die moeilijke afbreekbare stoffen onschadelijk zou kunnen maken. Lees verder

In het lab nemen de robots en machines het over

Wolklab Emarald

Het ‘wolklab’ in bedrijf (afb: ECL)

Na tientallen jaren een fantasie te zijn geweest lijkt kunstmatige intelligentie school te maken, maar ook de robots dringen op. Op een lab verschijnen steeds meer machines maar in de VS zijn al de eerste labs opgezet die (vrijwel) zonder menselijke hulp hun onderzoekende arbeid doen en wel 24 uur per dag en 365 (of -6 in een schrikkeljaar) dagen per jaar.  De labjassen kunnen aan de kapstokken. Lees verder

Rook natuurbranden destructief voor ozonlaag

NatuurbrandHij zou de laatste jaren de goede kant uitgaan met het gat in de ozonlaag, de laag in de atmosfeer die ons tegen gevaarlijke uv-straling beschermt. Was dat gat ontstaan door menselijk toedoen (drijfgassen), nu lijken de natuurbranden de ‘boosdoeners’, waarvan je je natuurlijk af kunt vragen hoe natuurlijk die zijn. Lees verder

Dunne polymeerplaten sterker dan staal en zes keer lichter

Tweedimensionaal polymeer

Tweedimensionale polymeren zouden las bouwmateriaal gebruikt kunnen worden: licht en sterk (afb: MIT)

Onderzoekers van MIT in Cambridge (VS) hebben een tweedimensionaal polymeer ontwikkeld, een polyaramide, dat sterker is dan staal en zes keer zo licht. Dat materiaal zou zelfs gebruikt kunnen worden om bruggen van te bouwen. Lees verder

DeepMind berekent eigenschappen van verbindingen

ElektronendichtheidMet een zelflerend algoritme heeft de DeepMind-computer de eigenschappen van scheikundige verbindingen berekend op basis van de elektronen-dichtheden. Dat is handig als je wilt bekijken welke materialen in bepaalde opzichten veelbelovende kandidaten zijn, zelfs als die stoffen nog nooit gesynthetiseerd zijn. Overigens moet er aan dat systeem nog wel het een en ander vertimmerd worden.
Lees verder

Geen Nobelprijs voor ontwikkeling coronavaccin wel voor ‘groenere’ scheikunde

Proline

Proline is een van de twintig aminozuren waarmee (natuurlijke) eiwitten worden opgebouwd (afb: WikiMedia Commons)

Scheikunde (ik heb het zelf ooit gestudeerd) is een raar vak. Bakken en braden noemden wij studenten het destijds wat oneerbiedig. Scheikundigen zijn op zoek naar methodes om nieuwe stoffen te synthetiseren, maar ook om betere methodes te vinden om die stoffen te maken, zoals ook elke kok zijn leven lang doet (m.m.) Nu hebben Benjamin List van het Max Planckinstituut en David MacMillan van Princeton de Nobelprijs voor scheikunde gekregen voor de ontwikkeling van een nieuwe route om verbindingen te maken. Daarmee zou de scheikunde een stukje groener zijn geworden. De Nobelprijs voor geneeskunde gaat niet naar de ontwikkelaars van coronavaccins en die voor natuurkunde naar drie ontwikkelaars van klimaatmodellen Lees verder

Er zou heel wat mis zijn met bepalingen veiligheid stoffen

Joonas Kiovisto

Joonas Koivisto (afb: arche-consulting.be)

Geloof het (of niet), maar het is heel lastig om de veiligheid (niet-giftigheid) van stoffen voor mens en dier te bepalen. Het heeft niet voor niks vele jaren geduurd voor de (nagenoeg) absolute zekerheid werd verkregen dat roken slecht is voor je gezondheid, terwijl Couperus daar eind negentiende eeuw al zijn bedenkingen over had. Nu lijkt het er op dat twee bronnen over de veiligheid van chemische verbindingen, Stoffenmanager en Advanced REACH Tool (door de EU aanbevolen), niet betrouwbaar zijn. Lees verder

Valt scheikunde te automatiseren?

Automatische synthese

Ook in de scheikunde heeft de automatisering zijn intrede gedaan (afb: KIT)

Scheikunde heeft de ‘geur’ van een vak waarin duistere geleerden met retorten en ander griezelig glaswerk stoffen brouwen, vaak met duistere oogmerken. Die pogingen falen, gelukkig of helaas, vaak aangezien scheikunde veelal toch een proces is van gissen (en dus missen). Valt zo’n ontwikkelingsproces, het vinden van bereidingswijzen van interessante stoffen, ook te automatiseren? Onderzoekers van het KIT in Duitsland denken van wel (en waarom ook niet). Dat instituut is met chemiereus BASF is project begonnen om juist dat te bewerkstelligen of, beter gezegd, te verbeteren. Lees verder

Kan scheikunde baat hebben bij de chemie van het leven?

Wilhelm Huck

Wilhelm Huck (afb: Radbouduniversiteit)

Stoffen worden in levende systemen ‘al spelend’ aangemaakt, waarmee wij aardlingen grote problemen hebben om die na te bootsen. Scheikundigen hebben allerlei soms vernuftige, soms rondweg grove manieren gevonden om stoffen te synthetiseren, maar al te vaak gaan die toch gepaard met veel geweld (hoge temperatuur en druk). Aleksander Pogodajev heeft in zijn promotieonderzoek aan de Radbouduniversiteit onderzoek gedaan naar een soort netwerken van chemische reacties die de soepelheid en verwevenheid van reacties in levende systemen moeten nabootsen.
Lees verder

De ontwerpen van Leonardo da Vinci in het echt (?)

Dassault in Frankrijk heeft via zijn platform 3DExperience lab mensen uitgedaagd de ontwerpen van Leonardo da Vinci in 3d te maken. dat heeft geleid tot verbluffende resultaten van honderden deelnemers. Sommige deelnemers willen hun 3d-ontwerp ook in het echt maken. Lees verder