Categorie archieven: scheikunde

Een atoom platina maakt het verschil als ‘kat’

Geplaatst op door
Beantwoorden
Eenatoomlegering als effectieve katalysator

Opnames met een rastertunnelmicroscoop: eenzame platina-atomen (Pt) in een koperveld (Cu). De zilveren bolletjes zijn platina-atomen (afb: Tufts-universiteit)

Het is natuurlijk een overdrijving, maar het persbericht van de Amerikaanse Tufts-universiteit heeft het er over dat een enkel atoom platina  van kopereen katalysator maakt (in de wandeling ‘kat’ genoemd) die de chemie een stukje ‘groener’ zou kunnen maken. De ‘kat’ zou beter presteren dan het dure platina, maar ook beter dan koper. Lees verder →

Nobelprijzen van 2015 toegekend

Geplaatst op door
Beantwoorden
Winnaars Nobelprijs scheikunde 2015

De drie winnaars van de Nobelprijs voor scheikunde, Tomas Lindahl, Paul Modrich en Aziz Sancar (vlnr) (afb: Nobelprize.org)

Deze week zijn de drie door Alfred Nobel ingestelde Nobelprijzen toegekend. De prijs voor geneeskunde ging naar de Chinees Tu Youyou, naar de Japanner Satoshi Omura en naar de geboren Ier William Campbell. De prijs voor de natuurkunde ging naar de Japanner Takaaki Kajita en de Canadees Arthur McDonald. De Nobelprijs voor de scheikunde werd gedeeld door her drietal Tomas Lindahl (Zwe), Paul Modrich (VS) en de in Turkije geboren Amerikaan Aziz Sancar. De prijzen zullen op 10 december in Stockholm worden uitgereikt (Nobels verjaardag). Lees verder →

Kunstmatige fotosynthese om de wereld te redden

Geplaatst op door
Beantwoorden
Kunstmatige fotosynthese

Schematische weergave van het fotosynthesesysteem (afb: Nanoletters)

De industrie is wereldwijd goed voor de helft van alle energie die er jaarlijks verbruikt wordt en dus hoogstwaar-schijnlijk ook wat er aan kooldioxide de atmosfeer in wordt gestuurd. Planten en sommige bacteriën zoals blauwalgen hebben een methode om zonlicht direct om te zetten in bruikbare energie: de fotosynthese. Er is geprobeerd die na te maken, maar ik ken weinig of eigenlijk geen succesvoorbeelden. Nu beweren onderzoekers in Amerika een kunstmatige fotosynthese met een bacteriële connectie te hebben ontwikkeld, waarmee de verslaving van de industrie aan fossiele brandstoffen sterk zou kunnen worden verminderd. Met deze techniek zou zonlicht, net als bij planten, kunnen worden gebruikt om kooldioxide en water om te zetten in zaken die wij mensen nuttig vinden. Lees verder →

Eiwitlego voor biomoleculen

Geplaatst op door
Beantwoorden
Biolego van gouddeeltjes en eiwitten

Biolego met gouddeeltjes en eiwtten (afb: univ.v.Freiburg)

Duitse onderzoekers hebben een soort legosysteem in elkaar geknutseld om met goud en eiwitten biomoleculen te construeren voor specifieke taken, aangeduid met het letterwoord PABNOA. Daarmee zijn gouddeeltjes en, ringvormige, eiwitten samen te bouwen tot structuren, waarbij de afstanden tussen de verschillende onderdelen nauwkeurig is vast te leggen. Het is de onderzoekers vooral te doen om plasmonische en optische toepassingen. Ook biomaterialen met magnetische eigenschappen zijn er mee te maken. Plasmonica is het vakgebied waarin de wisselwerking tussen elektromagnetische velden en (vrije) elektronen in metaal wordt bestudeerd.
Lees verder →

‘Chemisch pincet’ is heel specifiek

Geplaatst op door
Beantwoorden
Chemisch pincet

Het plaatje is bedoeld om te laten zien hoe een aptameer (een stukje DNA of RNA) het molecuul trombine oppakt en weer loslaat (afb: univ.v.Arizona)

Onderzoekers van de universiteit van Arizona hebben een methode ontwikkeld, waarbij, met behulp van een geleiachtige stof, moleculen bij ‘kop en kont’ worden gepakt en op de juiste plaats weer worden afgeleverd, je zou kunnen zeggen een chemische sorteermachine of beter gezegd scheikundige molecuulbezorging, die zijn/haar nut zou kunnen hebben in de (bio)chemische analyse.
Lees verder →

Enzym ‘ontmantelt’ zenuwgas in minuten

Geplaatst op door
Beantwoorden
fosfortriësterase

De structuur van fosfortriësterase, de inspiratiebron (afb: Wiki Commons)

Het moorddadige boevenregime van Assad in Syrië gebruikte in 2013 hoogst-waarschijnlijk het zenuwgas sarin bij zijn aanval op Aleppo, toen geheel in handen van de opstandelingen met IS nog niet in beeld, waarbij honderden doden vielen en vele gewonden. Voor diplomatiek verkeer redelijk snel werd de dictator (“Ik weet van niks.”) door de rest van de wereld gedwongen zijn voorraden zenuwgas in te leveren. Het vernietigen van die strijdgassen was nog een hels karwei en moest om veiligheidsredenen op zee plaatsvinden. Onderzoekers van de Amerikaanse Northwestern-universiteit schijnen nu een van een op een bacterieel enzym geïnspireerde stof, een metallorganische verbinding, te hebben ontwikkeld, die de zenuwgassen in minuten onklaar maakt.
Lees verder →

Chemische ‘machine’ maakt ingewikkelde stoffen

Geplaatst op door
Beantwoorden

Chemische 'machine'

De chemische ‘machine’ van Burke


Scheikunde is een lastig vak. Er zijn vaak ingewikkelde bereidingsstappen en -methodes nodig om een verbinding te maken en hoe groter de verbinding hoe lastiger het wordt. Onderzoekers van de universiteit van Illinois (VS) hebben een chemische ‘machine’ gebouwd waarmee als ware het lego, ingewikkelde verbindingen, zogeheten ‘kleine moelculen’, opbouwt uitgaande van simpele chemische bouwstenen. Het procédé zou de ontwikkeling van, onder meer, geneesmiddelen aanzienlijk kunnen versnellen.
Lees verder →

Ionische vloeistof haalt zeldzame aarden uit spaarlamp

Geplaatst op door
Beantwoorden

SpaarlampScheikundigen van de KU Leuven ontwikkelden een nieuw methode om met behulp van een ionische vloeistof uit tl’s en spaarlampen de metalen europium en yttrium te isoleren. De metalen zijn meteen bruikbaar in nieuwe lampen. De ionische vloeistof heeft heel wat voordelen boven de klassieke oplosmiddelen. Alleen de beoogde metalen lossen er in op en is de ionische vloeistof zelf herbruikbaar. Lees verder →

Nieuwe katalysator kraakt lignine

Geplaatst op door
Beantwoorden
Structuurformule van lignine

Zo ongeveer ziet de lignine in chemische notatie er uit (afb: WIkicommons)

Lignine is een belangrijke component van hout of beter gezegd planten in het algemeen (rond een kwart van gedroogd hout), maar is chemisch lastig te kraken in voor de mens nuttiger verbindingen. Onderzoekers van de universiteit van Tokio rond Kyoko Nozaki zouden een katalysator hebben ontwikkeld die die klus wel kan klaren. Meteen wordt er dan gespeculeerd over biomassa als basisgrondstof voor de chemische industrie als alternatief voor aardolie.
Lees verder →

IJzer voor waterstofproductie beter dan platina

Geplaatst op door
Beantwoorden
Hydrolysekatalysator

IJzerdeeltjes verpakt in koolstof werken goed als hydrolysekatalysator (afb: Kari Laasonen)

De ontleding van water in waterstof en zuurstof (hydrolyse) kan veel sneller als je die katalyseert met ijzernanodeeltjes in een ‘kooi’ van koolstof, zo bleek Finse onderzoekers. Zo’n katalysator schijnt eenvoudig te maken te zijn en heeft een lange houdbaarheid. Nu wordt daarvoor veelal de dure platinakat gebruikt. De nieuwe katalysator zou beter presteren. Lees verder →