Het ‘ozongat’ is nog steeds aanwezig (1 oktober 2010) (afb: KNMI)
Er draaien steeds meer satellieten rond de aarde en dat is niet per se goed nieuws, want die duizenden satellieten raken steeds sneller ‘versleten’. Dan worden ze afgedankt en verbranden op weg naar beneden. Dat heeft gevolgen voor de aardatmosfeer. Zo raakt de ozonlaag aangetast, die aardbewoners beschermt tegen al te agressief uv-licht. Lees verder
Het gat op 15 september 2021 (afb: Copernicus)
Jarenlang konden we horen dat de mens tijdige en succesvol het gat in de ozonlaag had gedicht door het verbod van bepaalde drijfgassen (cfk’s), maar de laatste jaren leek het minder goed te gaan met dat ‘gat’. Onderzoeksters denken dat de gehalogeneerde drijfgassen niet de oorzaak zijn voor dat ‘gat’ boven de Zuidpool. Lees verder
Gat in de ozonlaag (afb: ESA)
Volgens de Europese ruimtevaartorganisatie ESA was het gat in de ozonlaag boven Antarctica midden september zo’n 26 miljioen km2 groot, een oppervlakte zo als drie keer Brazilië. Dat zou een van de grootste afmetingen van het ozongat zijn ooit gemeten. Lees verder
Per- en polyfluorverbindingen worden in verband gebracht met vele aandoeningen, maar PFAS bestaat uit een grote verzameling stoffen die lang niet altijd gezondheids- en/of milieuschadelijk zijn (afb: ~WikiMedia Commons)
Afgelopen februari heeft het Europees ChemicaliënAgentschap (EChA) een voorstel gepubliceerd om een grote schoonmaak te maken met de stoffen die worden aangeduid met PFAS, ook wel, althans deels, voor-altijdmaterialen genoemd omdat ze nauwelijks afbreken. Het voorstel is opgesteld door milieuinstituten van Denemarken, Duitsland, Nederland, Noorwegen en Zweden. Die fluorverbindingen – het zijn er zeker vele duizenden (want naar believen uit te breiden), waaronder PTFE (polytetrafluoretheen oftewel teflon) wel de bekendste is – hebben zich stevig die in de samenleving gevestigd. Het probleem lijkt een beetje op dat van de cfk’s (chloorfluorlkoolwaterstoffen) die de ozonlaag aantastten en die inmiddels vrij effectief in de ban zijn gedaan. Hoe vervangbaar zijn ze? Lees verder
Al een aantal jaren lees en hoor je over het beruchte gat in de ozonlaag, vooral, boven de Zuidpool wisselende berichten. Nu wordt weer gemeld door de groep wetenschappers die het herstel in de gaten houdt dat ‘we op de goede weg zijn’. Dat gat werd vooral veroorzaakt door drijfgassen als cfk’s. In 1987 werd in Montréal een opmerkelijk akkoord gesloten (in feite een voorloper van het Klimaatakkoord) om die drijfgassen te verbieden. Lees verder
Bij alles wat ingenieurs voor ons bedacht hebben zitten altijd wel wat losse draden (waar ze dan weer een ‘oplossing’ voor bedenken, enzovoort). Koelen door samenpressen en uitzetten (adiabatische expansie) van een gas lijkt prima te werken, maar die koelvloeistoffen zijn vaak niet van die prettige verbindingen. zoals de problemen met chloorfluorkoolwaterstoffen (cfk’s) voor de ozonlaag aantoonde. Nu denken onderzoekers een ‘groen(er?)’ alternatief te hebben, zonder koelvloeistoffen. Lees verder
Voorgestelde manier om sommige (?) per- en polyalkylverbindingen (PFAS) af te breken (afb: Nature/Northwestern Univ.)
Organische verbindingen met halogenen als chloor en fluor zijn vaak lastig afbreekbaar en nogal eens gevaarlijk voor de gezondheid van de mens. Al langer geleden werden drijfgassen en koelmiddelen, bekend onder de afko’s cfk’s (chloorfluorkoolwaterstoffen) en hfk’s (fluorkoolwaterstoffen, verboden vanwege hun rol in de vernietiging van de tegen uv-straling beschermende ozonlaag in de hogere atmosfeer. De laatste jaren zijn ook de halogeenverbindingen die bekend zijn onder de verzamelnaam PFAS (per- en polyfluoralkylverbindingen) een steeds grotere bron van zorgen geworden. Nu zeggen onderzoekers een simpele methode gevonden te hebben die die moeilijke afbreekbare stoffen onschadelijk zou kunnen maken. Lees verder
Het gat op 15 september 2021 (afb: Copernicus)
We dachten dat we met het verbod van de drijfgassen, de cfk‘s, af waren van het maar groeiende gat in de ozonlaag, maar zover is het nog lang niet. Dat gat heeft de neiging boven de Zuidpool te ‘ademen’. Dat wordt groter en kleiner afhankelijk van het seizoen. Het gat is het grootst tussen midden september en midden oktober. Nu zou dat gat groter zijn dan het hele vasteland van Antarctica. Het is nu groter dan 75% van de ‘gaten’ die sedert 1979 zijn gemeten. Lees verder
Het gat in de ozonlaag in september 2000. Dat gat zou mede schuldig zijn aan klimaatveranderingen
De laatste jaren horen we meestal goede berichten over de ozonlaag. Het beruchte gat, veroorzaakt door (inmiddels verboden) drijfgassen, lijkt de laatste jaren steeds kleiner te worden, maar nu melden onderzoekers dat er toch weer iets mis schijnt te zijn. Dat schijnt toch vooral te liggen aan bijzondere meteorologische omstandigheden in de hoger luchtlagen. Lees verder
De gemeten concentraties van de afbraakproducten van PFCA’s op twee plaatsen op de Noordpool. TFA is trifluorazijnzuur (afb: Cora Young et.al)
Eind jaren 80 werden de koelmiddelen, de chloorfluorkoolwaterstoffen (cfk’s), die de ozonlaag aantastten wereldwijd verboden. Nu lijkt het er op dat de alternatieve stoffen, althans afbraakproducten daarvan, ons voedsel en het water vervuilen tot aan de Noordpool aan toe, zo constateerden onderzoekers van de universiteit van York (Can) en een Canadese klimaatorganisatie. Hebben we weer eens de duivel met Beëlzebub uitgedreven?
Lees verder