Ki maakt ook de blitz bij Nobelprijs scheikunde

RoseTTAFold

Niet alleen de structuur van de eiwitten is belangrijk maar ook de wisselwerking met andere biomoleculen (afb: github.com/baker-laboratory)

De Nobelprijs voor natuurkunde werd dit jaar toegekend aan twee pioniers op het gebied van kunstmatige intelligentie. Die voor scheikunde gaat naar de grondleggers van ki-systemen die de vorm van eiwitten voorspellen, een belangrijk gegeven voor de werking van de ‘werkpaarden’ van het leven. John Jumper en Demis Hassabis van Google Deepmind (AlphaFold) delen de helft van de prijs, de andere helft gaat naar de Amerikaan David Baker van de universiteit van (de staat) Washington in Seattle. Lees verder

Volledig geautomatiseerde scheikunde met ki en synthesemachine (?)

Marty Burke (l) in zijn lab met medewerkers met linksachter de afbeeldingen van de Polen en Canadezen (afb: univ. van Illinois)

Kunstmatige intelligentie zie je op het ogenblik in bijna elke wetenschap opduiken, zinnig of onzinnig. Scheikunde is al langer ‘slachtoffer’ van die ontmenselijking, maar er lijkt nu een weg ingeslagen naar een definitief uit van menselijke wezens in het bakken en braden, zoals wij dat vroeger aan de universiteit noemden. Je hebt ki, een blokkendoos met bouwstenen en een machine die de boel op aanwijzingen van het ki-systeem in elkaar flanst. Zo stel ik me dat voor. Lees verder

Vegetarische vrouwen zouden brozere botten hebben dan vleesetende

Vegetarisch

Plantaardig voedsel is ook beter voor ons klimaat dan dierlijk, ook voor onze ingewanden, maar minder goed voor de botsterkte

Vrouwen die vegetarisch zijn zouden op latere leeftijd een 30% grotere kans hebben op heupbreuken dan vrouwen die vaak vlees eten, zo blijkt uit een langlopend onderzoek onder 26 000 vrouwen. Hoe dat komt is onduidelijk. Dat zou te maken kunnen hebben met een tekort aan voedingsstoffen die zorgen voor goede bot- en spierontwikkeling, speculeren de onderzoekers rond James Webster van de universiteit van Leeds. “Geef het dieet niet op maar zorg er voor dat je voedingsstoffen binnenkrijgt die je anders via vlees en vis inneemt”, zegt Webster. Lees verder

Bacteriën en zonne-energie alternatief voor klassieke landbouw (?)

sojavelden

Er verdwijnt nogal wat tropisch regenwoud voor de verbouwing van soja

Het is bekend dat de huidige manier van voedselproductie vrij desastreus is voor het milieu en het klimaat. Dat zou al een stuk verbeteren als we onze eetgewoontes aanpasten (veel minder vlees en andere dierproducten, bijvoorbeeld), maar onderzoekers denken dat micro-organismen in combinatie met zonne-energie veel beter voor onze voeding kunnen zorgen. Dat systeem produceert niet alleen tot tien keer meer voedingsstoffen (zoals eiwitten) per hectare dan de klassieke landbouw, maar zou ook weinig effect hebben op het milieu en op het klimaat. Lees verder

Echte melk is slechter voor klimaat en milieu dan andere ‘melken’

Koeien in Engeland(Koeien)melk is volgens een studie uit 2018 drie keer slechter voor het klimaat (dat wil zeggen veroorzaakt drie keer zo veel broeikasgassen) dan ‘melk’ uit plantaardige bronnen zoals noten, soja, hennep en granen. De voedingswaarde van koemelk maakt de keuze voor plantaardig dan toch weer lastig. Lees verder

Voedsel uit ‘lucht’ kan onze planeet redden

Eiwit uit lucht

Het product (afb: Solar Foods)

Het lijkt op een wonder. In een lab van het Finse commerciële bedrijf Solar Foods wordt voedsel uit ‘lucht’ gemaakt (in feite doen bacteriën het werk). Dat heeft meteen ook het grote voordeel dat daarbij geen broeikasgassen ontstaan. Wordt dat ‘zonnevoedsel’ de oplossing voor een een voedselproductie zonder dierenleed (nou ja, niet voor bacteriën) en klimaatgevaarlijke gassen? De ‘landbouw’ van de toekomst? Lees verder

Rijst minder voedingswaarde door meer kooldioxide

Rijstbouw China

Rijstbouw

… in de atmosfeer, moet ik daar aan toevoegen. Dat klinkt vreemd, want meer CO2  in de atmosfeer is als kunstmest voor planten, maar de vraag is natuurlijk wat die rijstplant daar mee doet.  Een veldonderzoek in Japan en China zou hebben uitgewezen dat verhoogde kooldioxidewaarden leiden tot een afname van het gehalte van vier belangrijke vitamine B’s, van ijzer en zink en ook van eiwitten. Rijst is voor miljarden mensen een belangrijk voedingsmiddel.  Volgens onderzoekers schuilt in die afname een gevaar voor vooral arme rijsteters dat ze te weinig van die noodzakelijke voedingsstoffen binnen zullen krijgen. Lees verder

Inktvissen ‘bewerken’ hun eigen RNA-moleculen veelvuldig

RNA-bewerking bij inktvissen ten koste van evolutionaire ontwikkeling

Het lijkt er op dat sommige inktvissoorten hun evolutionaire ontwikkeling vertragen om een grotere flexibiliteit in de eiwitaanmaak te krijgen (afb: C

Inktvissen zouden bekend staan om hun ‘eigenzinnige’ gedrag zoals het ontsnappen uit afgesloten aquaria en het razendsnel aannemen van camouflagekleuren om aanvallers te misleiden. Nieuw onderzoek zou aanleiding geven om ten minste nog een eigenaardigheid aan hun status toe te voegen: sommige inktvissen ‘redigeren’ hun RNA uitbundig. Dat gaat dan wel ten koste van hun evolutionaire ontwikkeling, denken de onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Tel Aviv. Lees verder

Sommige virussen maken subtiel misbruik van gastheer

Cytomegalovirus

Het cytomegalovirus

Virussen worden door veel biologen niet als levende organismen beschouwd. Desalniettemin kunnen die niet-beestjes het ons aardig lastig maken. Virussen stellen ook weinig voor. Ze bestaan uit een omhulling, genetisch materiaal en een paar voorzieningen om bij cellen in te breken. Daarbinnen in die cellen kapen ze de ‘genetische machine’ om duizenden kopieën van zichzelf te laten maken. Veel virussen onderdrukken boodschappen van de cel die de activiteiten aansturen die ze niet nodig hebben en versterken andere.
Sommige virussen bespelen hun gastheer subtieler, ontdekten onderzoekers van de universiteit van Californië in San Diego onlangs. Die blokkeren geen boodschappen van cellen, maar veranderen ze. Lees verder

‘Bouwstenen’ voor leven door Rosetta ontdekt

Rosetta rond zijn komeet

Rosetta rond het ‘ruimtepuin’ (67P) (afb: ESA)

Rosetta, het ruimtevaartuig dat als twee jaar rond een stuk rondvliegend ‘ruimtepuin’ van ijs en stof vliegt, heeft een aminozuur gevonden, zo meldt het Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Aminozuren zijn de bouwstenen van eiwitten, stoffen die wezenlijk zijn voor levende organismen op aarde.  Het idee dat het leven op aarde uit de ruimte kwam blijkt eens te meer tot de mogelijkheden te horen. Al eerder zijn op meteorieten die op de aarde terecht gekomen zijn, verbindingen gevonden die het begin van leven kunnen zijn geweest.
Lees verder