Lysosomen in de cel blijken evenwichtskunstenaars

Lysosoomschakelaar

Signaallipiden zorgen voor de omschakeling van de functie van lysosomen. In de hongertoestand breken ze eiwitten af (afb: Volker Haucke et. al/Cell)

Lyso wat?, zullen velen onder ons vragen. Nooit van gehoord. Lysosomen zijn celorgaantjes waar de rommel in een cel wordt opgeruimd (en hergebruikt). Ze hebben een rol in de groei en deling van een cel, maar houden ook in de gaten of er voldoende voedsel aanwezig is. Het blijkt dat afhankelijk van de aan- of afwezigheid van voedingsstoffen die lysosomen kunnen worden omgevormd tot ‘voedselvoorzieners’. Daarbij fungeert een signaallipide als schakelaar tussen beide in feite tegengestelde functies. Mogelijk dat het functioneren van die opruimers/voedselvoorzieners een rol spelen in bepaalde hersenziektes zoals Alzheimer, speculeren de onderzoekers. Lees verder

Zicht muizen hersteld met schade aan oogzenuw

Bij glaucoom, groene staar, onstaat schade aan de oogzenuw

Bij glaucoom, groene staar, onstaat schade aan de oogzenuw

Muizen, waarvan het gezichtsvermogen moedwillig was verstoord kregen een deel daarvan weer terug door visuele stimulering in combinatie met een gentherapie. Het bleek dat daardoor beschadigde netvliescellen weer verbinding met de hersens kregen. Mede door een verhoogde expressie van het eiwit mTOR groeiden de netvliesganglioncelaxonen (uitlopers) meer dan de onderzoekers voorzagen. Kennelijk wisten die uitlopers ook nog de juiste weg in de hersens te vinden. Lees verder

Muis wordt eenvijfde ouder door manipulatie van één gen

Door bij een muis de expressie (de activiteit) van één enkel gen te verlagen blijkt de leeftijd van die muis met 20% toe te nemen. In menselijke termen gerekend zou dat betekenen dat de gemiddelde leeftijd van 79 jaar zou worden verhoogd naar 95. Of je dat rekensommetje mag maken, vraag ik me, maar feit is dat in ieder geval de muis langer leefde. Het gen in kwestie wordt aangeduid met mTOR en heeft een functie in de stofwisseling en de energiebalans en dus, kennelijk, ook de levensduur.
De effecten van het gedeeltelijk ‘stilleggen’ van de mTOR-gen had op diverse organen een andere uitwerking. Het geheugen werkte beter, maar de botten gingen sneller achteruit dan normaal. “Het blijkt maar weer dat veroudering niet gelijkmatig verloopt,” zegt onderzoeker Toren Finkel van de Amerikaanse gezondheidsonderzoekorganisatie NIH. “Het lijkt er op dat dieren verschillende orgaanspecifieke verouderingsklokken hebben die samenwerken om de veroudering van het hele organisme te sturen.”
Volgens Finkel zouden de onderzoeksresultaten kunnen helpen bij therapieën voor verouderinggerelateerde ziektes van bepaalde organen, zoals Alzheimer. Verder onderzoek, zowel bij dieren als in menselijke cellen, is nodig om er achter te komen hoe veroudering in de diverse weefsels op moleculair niveau werkt.
De genetisch gemanipuleerde muis produceerde een kwart van de normale hoeveelheid van het eiwit waarvoor mTOR codeert, het minimum om te overleven. De ‘mTOR-muizen’ leefden vijf maanden langer dan de ‘gewone’ muizen. Nooit eerder was een dergelijke toename waargenomen. De meeste ‘faculteiten’ van de mTOR-muis gingen in vergelijking met de normale muizen vooruit, zoals (behoud van) geheugen, spierkracht en coördinatievermogen. Zoals gezegd hadden de gemanipuleerde muizen wel meer last van botverlies en waren ze gevoelig voor ontstekingen op hogere leeftijd.

Bron: Eurekalert