Een kubieke millimeter hersens in (complex) beeld gebracht

hersencellen in beeld

De linker afbeelding (J) toont een niet eerder ontdekte driehoekig neuron. Rechts (K) is te zien dat hersencellen vele koppelingen (synapsen) hebben met andere cellen, ook gliacellen (afb: Alexander Shapson-Coe et. al/Science)

Om een idee te krijgen hoe het menselijk brein werkt hebben onderzoekers rond Alexander Shapson-Coe van de Harvard- en de Queen Mary-universiteit in Londen een kubieke millimeter menselijke hersens (de temporale kwab) ‘uitgepluisd’ en gereconstrueerd met hulp van, onder meer, elektronenmikroskoop en rekentuig

. Dat speldenknopje hersens bevatte zo’n 57 000 cellen, 23 cm aan bloedvaatjes en maar liefst 150 miljoen synapsen (koppelingen tussen hersencellen). Alles tezamen omvatte dat minieme stukjes hersens in gedigitaliseerde vorm 1,4 petabytes aan informatie (peta=10^15=biljard).
Het bleek dat het aantal gliacellen, die allerlei hulpfuncties voor neuronen verrichten, twee keer hoger was dan het aantal neuronen, waarbij oligodendrocyten in de meerderheid waren. Die gliacellen hadden duizenden zwakke verbindingen met de neuronen (de ‘echte’ hersencellen). Kortom: onze hersens vormen een knap ingewikkeld samenstel van samenwerkende cellen en verbindingen, waarin we door al die bomen vooralsnog het bos niet kunnen ontwaren.

Bron: Science

Nog niet eerder ontdekte celsoort in hersens gevonden

signaaloverdracht hersens

De signaaloverdracht via synapsen van buurcellen in de hersens (afb: OIST)

Het lijkt er op dat in de hersens naast de hersencellen (neuronen) en gliacellen (een soort afweercellen) er nog een celtype in de hersens (van muisjes) aanwezig is. Dat ‘nieuwe’ celtype is een kruising tussen neuronen en stercellen (astrocyten, een vorm van gliacellen). De ontdekking zou wel eens betekenis kunnen hebben voor de kennis over de communicatie tussen hersencellen. Wellicht, roepen de wetenschappers (of hun voorlichters) dan heel blij, zou die kennis ook kunnen leiden tot nieuwe behandelingen voor hersenziektes. Lees verder

Echte neuronen zijn heel wat ‘slimmer’ dan elektronische

HersencellenWe weten niet hoe onze hersens werken en toch denken we systemen in elkaar te kunnen zetten die ‘hersenwerk’ zouden leveren: zelflerende systemen van neurale (ja hoor) netwerken. Nu hebben onderzoekers beide eens vergeleken, althans ze leerden een kunstmatig-intelligentiesysteem een neuron na te bootsen, en daarbij komen de ki-systemen er nogal bekaaid vanaf. Lees verder

Verbonden atomen zouden een ‘kwantumbrein’ kunnen vormen

Bert Kappen

Bert Kappen (afb: Radbouduniversiteit)

Een netwerk van verbonden atomen zou gebruikt kunnen worden om een ‘kwantumbrein’ te bouwen  (of eigenlijk een ‘atoomb rein’) dat lijkt op het echte werk, denken onderzoekers van de Radbouduniversiteit in Nijmegen. Hun ‘brein’ bestaat uit een patroon van kobaltatomen op een ondergrond van zwarte fosfor. Uiteraard gaan hun gedachten in de richting van die geweldige kunstmatige intelligentie. Lees verder

‘Hersencomputer’ blijkt onverwacht snel

'Hersencomputers'

Computers gebouwd als onze hersens (afb: IBM Research)

IBM-onderzoekers werken aan een nieuw type computer dat veel beter dan de huidige zou kunnen omgaan met de almaar wassende datastroom en met kunstmatige intelligentie. De architectuur daarvan is geïnspireerd op die van onze hersens (vandaar mijn term ‘hersencomputer’) en zou in tests de huidige computers met ki-algoritmes verre achter zich hebben gelaten in snelheid. Tot verrassing van de onderzoekers, overigens. Lees verder

Geheugenprothese op mensen uitgeprobeerd

Geheugenprothese

De hersenprothese verbeterde het kortegeheugen van epilepsiepatiënten (afb: univ, van Zuid-Californië)

Onderzoekers van de universiteit van Zuid-Californië zouden met succes een geheugenprothese op mensen hebben uitgeprobeerd. De prothese zou gebruik maken van de ‘geheugenpatronen’ van de hersens om die te steunen bij het vormen van en het ontlenen aan het geheugen. Het kortetermijngeheugen van de proefpersonen zou door die prothese met ruim eenderde zijn verbeterd. Lees verder

Hersens leren anders dan we dachten

Leerproces hersens zou anders werken dan tot nu toe aangenomen

Niet de synapsen maar de dendrieten zijn wezenlijk voor het leerproces (afb: Iso Kanter)

Al honderden jaren staren we ons, of althans wetenschappers, blind op dat machtige orgaan dat ons doen en laten stuurt en er voor zorgt dat we onze omgeving op verschillende manieren kunnen waarnemen en nog steeds snappen we (de wetenschappers) er niet veel van. Sedert ongeveer midden vorige eeuw gaan we (wetenschappers) er van uit dat leren een proces is waarbij verbindingen tussen hersencellen , de synapsen, een gewicht mee krijgen. Israëlische onderzoekers denken dat dat beeld niet klopt. De dendrieten, de uitlopers van hersencellen, zijn de bepalende ‘factoren’ in het leerproces, denken ze. Lees verder

Ideeën over vurende neuronen zouden fout zijn

Neuronmodellen voor vuren

Drie mogelijke modellen voor het vuren van neuronen, waarbij de richting van het inkomende signaal van belang is (afb: Nature)

Het lijkt er op dat de ideeën over het functioneren van hersencellen (neuronen) die al zo’n honderd jaar oud zijn, met name het vuren, niet kloppen. Met deze conclusie zou het wel eens zo kunnen zijn dat de gevolgtrekkingen uit duizenden neurowetenschappelijke onderzoeken op losse schroeven komen te staan. Lees verder

Bestaat bewustzijn eigenlijk wel?

Jongetje met hersensDe Amerikaanse filosoof Daniel Dennett gelooft dat onze hersens machines zijn, die bestaan uit miljarden robotjes. Hersens, ook niet van de mens, zijn heel bijzonder en hij denkt dat bewustzijn een illusie is. Hij heeft waarschijnlijk hartstikke gelijk, maar vertel ons wat we met die wijsheid moeten (denk ik dan). Lees verder

Hersens stimuleren met magnetische roestdeeltjes

VT-gebied in de hersens

Het ventrale tegmentale gebied ligt midden in de hersens

Diepe hersenstimulering wordt gebruikt om sommige hersenaan-doeningen, zoals de ziekte van Parkinson en depressie, te behandelen, maar daartoe moeten er elektrodes in de hersens van de patiënt worden geïmplanteerd. Dat is riskant en de methode is geen gegarandeerd succes. Nu schijnen onderzoekers van een onderzoeksinstituut in Bethesda (VS) bedacht te hebben dat ook iets te doen val met magnetische nanodeeltjes die in de hersens worden gebracht. Die deeltjes worden van buitenaf bestuurd met behulp van magneetvelden. De onderzoekers denken dat de methode een niet-invasief alternatief zou kunnen zijn voor diepe hersenstimulering. De methode is beproefd bij muizen. Lees verder